De impact van lowbudgetmaatschappijen op de Europese luchtvaart

Abstract

Deze thesis handelt rond de recente opkomst van de Europese low budget luchtvaartmaatschappijen, ook wel Low Cost Carriers (LCC) genoemd, en hun impact op de Europese luchtvaart. Als hoofddoelstelling trachtten we een duidelijk beeld te vormen over waar de Europese luchtvaart naartoe evolueert of kan evolueren. In het tweede hoofdstuk bespreken we de huidige situatie op de Europese luchtvaartmarkt. Het dereguleringsproces van de laatste decennia is de katalysator gebleken voor de vele ingrijpende veranderingen op de markt. De liberalisering van het luchtruim heeft onder meer geleid tot een segmentatie van de sector tussen de LCC en de Full Service Airlines (FSA), die in de Europese Unie (EU) hoofdzakelijk bestaan uit de oude nationale luchtvaartmaatschappijen. Beide businessmodellen leggen elk hun eigen klemtonen en beconcurreren mekaar genadeloos. De laatste jaren zijn het voornamelijk de LCC die een grote groei gekend hebben, vaak ten koste van hun duurdere tegenhangers. Bij het bestuderen van de interactie tussen beide types ondernemingen vonden we verschillende strategieën die FSA hanteren om de nieuwkomers het hoofd te bieden, zoals het verlagen van de ticketprijzen en het opvoeren van de capaciteit. Als casestudy onderzochten we de Belgische markt, en dan meer bepaalde de interactie tussen SN Brussels Airlines, Virgin Express en Ryanair. Daarnaast kijken we ook naar de chartermarkt, die in Europa van enorm belang is. In het derde hoofdstuk onderzoeken we de Amerikaanse luchtvaart. Deze wordt vaak als meer matuur aangeduid, door het eerder gestarte en verder doorgedreven liberaliseringsproces. We proberen de huidige Europese situatie te vergelijken met de Amerikaanse situatie in de jaren ’70 – ’80 – ’90. Low cost maatschappijen bestaan al veel langer in de Verenigde Staten van Amerika (VSA), zo voert pionier Southwest al sinds 1971 vluchten uit. De opkomst van dergelijke veranderde veel voor de Amerikaanse luchtvaart: de concurrentie werd steeds groter en de markt consolideerde zich rond enkele spelers. Vandaag de dag blijven er nog maar drie grote ‘legacy carriers’ over in de VSA, met daarnaast een reeks kleinere maatschappijen en enkele lage kost luchtvaartmaatschappijen. Elk van deze maatschappijen had zijn eigen manier om te kunnen omgaan met de nieuwe hardere marktsituatie. Het Southwest model wordt onder de loep genomen, omdat het vandaag nog geldt als blauwdruk voor een succesvolle LCC. In het vierde hoofdstuk koppelen we hetgeen we gevonden hebben op de Amerikaanse markt aan de, in hoofdstuk twee bestudeerde, Europese markt. We duiden eerst op verschillen tussen de beide markten. Zo zijn de afstanden van Amerikaanse routes gemiddeld langer, en is de invloed van chartermaatschappijen er veel minder groot. Een eerste conclusie die we kunnen trekken is het uitblijven van een grondige consolidatie bij de Europese FSA, zoals dit in de VSA het geval was. De voornaamste oorzaak voor het uitblijven van deze concentratietoename, is het belang van bilaterale akkoorden in de Europese luchtvaart, en de daaraan gekoppelde belemmeringen. Daarnaast zien we een steeds verdere segmentatie tussen de verschillende maatschappijen onderling; tot vijf verschillende businessmodellen. LCC hebben zich opgesplitst in pure LCC, zoals Ryanair, en LCC+, zoals Easyjet. We stellen ook vragen bij de ongebreidelde groei die deze maatschappijen de laatse acht jaar kende. Zo blijkt de winstgevendheid op lange termijn van de LCC+ niet gegarandeerd. Bij FSA zien we een opdeling onstaan tussen global network airlines en regional airlines. De chartermarkt verandert eveneens door de komst van de lage kost concurrenten, als is deze verandering niet overal even duidelijk. Op sommige routes is de impact van de gestegen concurrentie heel sterk, terwijl die op andere routes dan weer minimaal is. Het laatste hoofdstuk sluit de thesis af met verschillende strategieën die kleinere Europese FSA kunnen toepassen wanneer een LCC hun merkt betreedt. We bestuderen ook een nieuw model van luchtvaartmaatschappij: een fusie van een LCC en een FSA. Deze maatschappijen worden next generation carriers genoemd. Een voorbeeld hiervan is de fusie tussen Virgin Express en SN Brussels Airlines in België. Volgens het strategische plan van de onderneming, zouden beide maatschappijen in de toekomst ook samensmelten tot zo een next generation carrier. Ook hebben we aandacht voor de strategie die VLM hanteert om te blijven groeien in de Europese luchtvaartsector.