Analyse van het industrieel toerisme in België. Gevalstudie : de open bedrijvendagen

Abstract

Van oudsher trekt een verscheidenheid aan industriële sites die onze individuele wereld -of die nu begrensd blijft tot Vlaanderen of ver daarbuiten- rijk is, de aandacht van velen. Het industrieel toerisme is een recente ontwikkeling die als doel vooropstelt een gebied te laten ontdekken en te leren appreciëren, om bezoekers een regio door een andere, laat ons zeggen industriële bril te zien. Het is een manier waarop duidelijk wordt gemaakt hoe, wanneer en waarom bepaalde industriële faciliteiten een deel van ons cultureel erfgoed geworden zijn, en dit dikwijls nog steeds zo zijn. Desalniettemin zijn deze sites, ondanks hun enorme architecturale, historische, gemeenschaps-, technische en wetenschappelijke belang, al te vaak nog vrij onbekend en nauwelijks bezocht. Evenementen als onder andere de Open Bedrijvendag trachten hierop in te spelen. Aan de hand van de stijgende populariteit van dit evenement kunnen we concluderen dat het industrieel toerisme zijn hoogtepunt nog niet heeft gekend, in tegendeel, vele uitdagingen liggen ons hier nog op te wachten. Deze licentiaatsverhandeling omvat een theoretisch en een praktisch gedeelte. In het eerste hoofdstuk wordt er een inleiding gegeven over het behandelde onderwerp en een beschrijving van het probleem. Hierna wordt er overgegaan op de literatuurstudie over industrieel toerisme in een tweede hoofdstuk, waarin een korte inleiding gegeven wordt over het industrieel toerisme, alsook de historische achtergrond en ontwikkeling van het (industrieel) toerisme. Dit hoofdstuk verklaart tevens welke soorten van industrieel toerisme er zoal bestaan, behandelt een theoretisch model waarin men enkele praktische voorbeelden, zoals Volkswagen’s Autostadt, Open Bedrijvendag en Open Monumentendag een plaats kan geven en wijst op enkele aandachtspunten binnen het domein van het industrieel toerisme. Een volgende paragraaf verwijst naar een nieuwe stroming binnen het industrieel toerisme, met name het cultureel-geografisch perspectief. Het Tourist Destination Management maakt eveneens deel uit van de literatuurstudie, net als enkele recente agendapunten, zoals het Internationaal Forum en de Europese Conferentie te Angers. 11 In een derde hoofdstuk zal het industrieel toerisme praktisch benaderd worden aan de hand van de analyse van de Open Bedrijvendag (OBD), dewelke heden ten dage op nationaal vlak de grootste vorm van industrieel toerisme betekent. De data die hier gebruikt worden, zijn afkomstig van de antwoorden via e-mail van de deelnemende bedrijven en gemeenten, evenals van de organisatie OBD zelf die haar hulp verleende aan dit onderzoek door het verschaffen van digitale en papieren documentatie, en door het geven van uitleg tijdens een uitgebreid interview. We vatten aan met een korte verklaring van het algemene begrip van bedrijfsbezoeken, één van de vormen van industrieel toerisme waarin wij vooral geïnteresseerd zijn. In een volgend deel wordt de evolutie van de ganse organisatie Open Bedrijvendag van bij het begin vijftien jaren geleden tot op heden besproken, alsook de planning van het evenement, het volledig pakket dat het bedrijf ontvangt bij deelname en de medewerkers van de organisatie Open Bedrijvendag. Wegens het belang ervan, wordt met behulp van de data die de organisatie OBD verkregen heeft uit de enquête die zij bij haar deelnemers houdt, een analyse gemaakt van de organisatie in een apart vierde hoofdstuk. Teneinde de toekomst van de Open Bedrijvendagen te verzekeren, is het van groot belang de sterktes en zwaktes van deze organisatie te (ver)kennen. Dit wordt aangekaart in een vijfde hoofdstuk met behulp van een SWOT-analyse, waaronder ook een volgende logische stap, met name het detecteren van opportuniteiten en het bepalen van de bedreigingen voor de organisatie kan begrepen worden. De motieven voor de bedrijven om al dan niet deel te nemen aan de Open Bedrijvendag, tot het achterhalen van de redenen van het succes ervan, worden alle onder de loep genomen. Deze SWOT-analyse is gebaseerd op gegevens als een vragenlijst die naar alle deelnemende bedrijven werd opgestuurd -zowel door de organisatie als door de auteur van deze eindverhandeling-, op contacten met personeelsleden van deelnemende bedrijven, op informatiemateriaal van de organisatie als persberichten en informatie allerhande. Een zesde en laatste hoofdstuk tracht een besluit omtrent de organisatie te formuleren en aanbevelingen te geven.