Het Kyoto-protocol en de Vlaamse economie

Abstract

Deze eindverhandeling zoekt, via theoretische en praktische analyse en bespreking, een antwoord op volgende probleemstelling: ‘Welke invloed heeft het Kyoto-protocol op de Vlaamse economie?’ Een eerste belangrijk punt hierbij is een verklaring wat het Kyoto-protocol inhoudt. In Kyoto (Japan) zijn de betrokken landen de verbintenis aangegaan om de CO2-uitstoot te verminderen voor de periode 2008-2012. De uitvoering van dit protocol wordt echter belemmerd door de weigering van de Verenigde Staten om het akkoord te ratificeren. Tweede belangrijk punt zijn de gevolgen voor de Vlaamse bedrijven. Als gevolg van het Kyoto-protocol en tal van andere internationale en nationale milieudoelstellingen hebben de bevoegde overheden tal van maatregelen getroffen. In het federale België is de uitvoering van het Kyoto-protocol voornamelijk een regionale bevoegdheid. Op 20 april 2001 heeft de Vlaamse regering de Taskforce Klimaatbeleid Vlaanderen opgericht. Deze Taskforce heeft het Vlaams Klimaatbeleidsplan opgesteld. Dit plan geeft het integraal Vlaams klimaatbeleid in het teken van de uitvoering van het Kyoto-protocol weer. Door het algemene karakter van het Kyoto-protocol, zal de invloed zich niet beperken tot een gering aantal bedrijven. De impact zal zich strekken over de volledige economie en samenleving: zware industrie, energiesector, transportsector, bouwsector, huishoudens enzoverder. In de meeste gevallen zal deze invloed indirect zijn. Geen enkel Vlaams gezin bijvoorbeeld kreeg een concrete norm of doelstelling in het kader van het Kyoto-protocol opgelegd. De invloed zal enkel duidelijk worden door een hogere energiefactuur, subsidies voor duurzaam bouwen enzoverder. De Vlaamse overheid ontwikkelde voor de energie-intensieve industrie (een jaarlijks primair energieverbruik van minimaal 0,5 petajoule) een benchmarkingconvenant. Dit convenant stelt - iii - dat de vestiging, indien zij aan alle voorwaarden voldoet, het gevraagde aantal emissierechten zal krijgen. Naast de energie-intensieve industrie is ook de energiesector verantwoordelijk voor een grote hoeveelheid CO2-uitstoot. Beide groepen zijn opgenomen in het Vlaams toewijzingsplan CO2- emissierechten 2005-2007. Deze vestigingen krijgen een beperking van hun CO2-uitstoot opgelegd. Elke vestiging krijgt een beperkt aantal emissierechten toegewezen. Eén emissierecht geeft het recht om één ton CO2 uit te stoten. De realisatie van de Vlaamse doelstelling voor het Kyoto-protocol zal een directe invloed hebben voor deze bedrijven. Door de rechtstreekse impact op deze vestigingen, concentreert deze eindverhandeling zich op de vestigingen, opgenomen in het Vlaams toewijzingsplan CO2-emissierechten 2005-2007. Het effect dat het milieubeleid, waarvan de maatregelen in het kader van het Kyoto-protocol een onderdeel zijn, kan hebben op internationale handel is een derde punt. De internationale competitiviteit kan beïnvloed worden door het milieubeleid. Naast de internationale competitiviteit heeft het milieubeleid een effect op het locatiegedrag van een vestiging en de werkgelegenheid. Een milieubeleid kan zowel een positieve als een negatieve impact hebben op de concurrentiepositie, het locatiegedrag en de werkgelegenheid hebben. Het is bijgevolg uitermate belangrijk dat een overheid voldoende aandacht besteed aan de effectiviteit van het milieubeleid. Als vierde punt wordt de invloed van de Vlaamse maatregelen in het kader van het Kyotoprotocol op de Vlaamse energie-intensieve industrie en de energiesector onderzocht. Deze eindverhandeling gaat na welke invloed voornamelijk het benchmarkingconvenant en het Vlaams toewijzingsplan CO2-emissierechten 2005-2007 zullen hebben voor deze vestigingen. De invloed op onder andere de concurrentiepositie, het locatiegedrag en de werkgelegenheid wordt achterhaald. - iv - De voornaamste conclusie die hieruit getrokken kan worden is dat het Kyoto-protocol vrij weinig invloed zal hebben op de Vlaamse economie. Ten eerste bestaat er slechts een kleine kans dat de werkgelegenheid tijdelijk zal toenemen, om na verloop van tijd terug te keren naar het oorspronkelijke niveau. Ten tweede zal geen enkele Vlaamse vestiging op korte termijn verhuizen als gevolg van het Kyoto-protocol. De locatiebeslissing voor een nieuwe investering kan wel negatief beïnvloed worden. Het is echter de vraag in welke mate het klimaatbeleid een doorslaggevende rol speelt bij dergelijke beslissingen. Tot slot zal ook de impact op de concurrentiepositie voor de meeste Vlaamse bedrijven minimaal zijn.