Milieu- en economische effecten van passiefhuizen en energiezuinige woningen

Abstract

België heeft zich verbonden om tegen 2008-2012 zijn uitstoot van broeikasgassen te verminderen met 7,5% ten opzichte van het niveau van 1990. Dit kan onder andere gedaan worden door in de toekomst passiefhuizen te bouwen. De term ‘Passief Huis’ verwijst naar een constructiestandaard die bereikt kan worden met een verscheidenheid aan technieken, ontwerpen en materialen. Het is een verfijning van de term ‘Lage-energie woning’. De gebouwen hebben een comfortabel binnenklimaat in zomer en winter zonder een conventioneel verwarming – noch koelingsysteem. Een passiefhuis heeft een maximale verwarmingsenergie van 15 kWh/m² woonoppervlak. Bij zulke goede thermische eigenschappen is een conventioneel verwarmingssysteem niet meer nodig. Het huis wordt verwarmd door interne warmtebronnen, zoals personen en elektrische toestellen, en door zonne-energie. De rest van de nodige warmte wordt geleverd door verwarmde lucht die afkomstig is van een gecontroleerd ventilatiesysteem met warmterecuperatie. In een passiefhuis mag de totale energiebehoefte maximaal 42 kWh/m² en de totale hoeveelheid primaire energie maximaal 120 kWh/m² bedragen. Het lage energiegebruik van een passiefhuis wordt bereikt door het minimaliseren van de warmteverliezen en het maximaliseren van de warmteopbrengsten. Het minimaliseren van de warmteverliezen gebeurt door de installatie van een goede en dikke isolatie in de vloer, het dak en de muren. Verder wordt er driedubbele beglazing gebruikt om het verlies aan warmte door de ramen te verminderen. Dit gaat gepaard met goed isolerend schrijnwerk. Omdat wind, verwarming en mechanische ventilatie luchtdrukverschillen veroorzaken tussen binnen en buiten, moeten constructies aan de binnenzijde luchtdicht gemaakt worden. Op deze manier kan warme vochtige lucht niet via kieren naar buiten ontsnappen en kan koude droge buitenlucht niet naar binnen komen. Dit luchtdicht maken, gebeurt door de installatie van een dampscherm. Tenslotte worden de warmteverliezen geminimaliseerd door het gebruik van energiezuinige huishoudelijke apparaten en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen om aan de overige energievraag te voldoen. Het maximaliseren van de warmteopbrengsten gebeurt door het benutten van de zonnewarmte. De oriëntatie van de woning is bijgevolg van groot belang. Om maximaal gebruik te kunnen maken van de warmte van de zon moeten de kamers die tijdens de dag meestal gebruikt worden naar het zuiden gericht zijn, terwijl weinig gebruikte en minder verwarmde plaatsen het best aan de noordwest zijde van de woning liggen. Verder gebeurt de verwarming van een passiefhuis door de warmte die geproduceerd wordt door elektrische toestellen en de warmte die de bewoners produceren. Er wordt in een passiefhuis geen conventioneel verwarmingssysteem gebruikt, maar er is wel een mechanisch ventilatiesysteem met warmtewisselaar en eventueel met een grondbuis die de buitenlucht al verwarmt vóór die het huis binnen komt. Sommige passiefhuizen gebruiken wel een na- of bijverwarming van de lucht die door de ventilator komt. Om te onderzoeken wat de technische verschillen zijn tussen een energiezuinige woning en een passiefhuis en om de kosten en baten van beide huizen te leren kennen, wordt gebruik gemaakt van een enquête. In het derde hoofdstuk van deze eindverhandeling gebeurt de verwerking van de verkregen gegevens. Hier wordt geconstateerd dat een passiefhuis een strengere bouwvorm is dan een energiezuinig huis. De regels moeten strikter opgevolgd worden om een K-peil van 15 te bekomen. In het vierde hoofdstuk worden een passiefhuis en een energiezuinige woning gesimuleerd en vervolgens worden drie kosten baten analyses uitgevoerd. Eerst wordt een vergelijking gemaakt tussen een passiefhuis en een conventionele woning. Uit de enquête blijkt dat een passiefhuis 38.345 € meer kost dan een conventionele woning, maar dat een passiefhuis jaarlijks 18.106 kWh spaart. Dit komt overeen met een private besparing van 1.010,35 € op het elektriciteit-, aardgas- en stookolieverbruik van 2006. Er wordt eveneens 4.243,97 kg CO2 minder uitgestoten, wat in monetaire termen overeen komt met een bedrag van 122,65 euro in 2006. Vervolgens wordt een passiefhuis vergeleken met een energiezuinige woning. Een passiefhuis is 24.850 € duurder dan een energiezuinige woning, maar bespaart jaarlijks 6.964 kWh aan energie. In 2006 komt dit overeen met een private baat van 438,31 €. Een passiefhuis stoot jaarlijks 1.582,4 kg minder CO2 de lucht in dan een energiezuinige woning. Dit levert een sociale baat van 45,7 euro in 2006. Tot slot wordt er een vergelijking gemaakt tussen een energiezuinig huis en een conventionele woning. Voor een energiezuinige woning moet er 13.495 € meer worden betaald dan voor een conventionele woning. Dit levert jaarlijks een besparing van 11.143,3 kWh, wat in 2006 overeenkomt met een bedrag van 572,05 €. Dit zorgt ervoor dat er jaarlijks 2.661,56 kg CO2 minder wordt uitgestoten. Er wordt bijgevolg in 2006 ook nog een sociale baat gerealiseerd van 76,93 euro. In het laatste hoofdstuk van deze thesis wordt gekeken welke subsidies een bouwheer van een energiezuinig huis of een passiefhuis kan krijgen. Het blijkt dat er de laatste jaren steeds meer subsidies bestaan, maar dat er veel minder gesubsidieerd wordt dan in onze buurlanden. Het is bijgevolg niet verwonderlijk dat er in Oostenrijk 1000 en in Duitsland al 6000 passiefhuizen staan, tegenover ongeveer 40 in België. Het beleid schiet tekort en in hoofdstuk vijf worden suggesties gedaan om dit beleid aan te passen zodat passief- of energiezuinig bouwen rendabeler wordt in de toekomst.