Culturele diversiteit in de zorgsector. Beperkt literatuuronderzoek + empirisch onderzoek

Abstract

Culturele diversiteit op het werk is een actueel thema. De zorgsector is een sector waar veel culturele diversiteit waar te nemen valt. Deze constateren we enerzijds bij de werknemers. Dit komt onder andere door het tekort aan arbeidskrachten. Dit tekort hebben deze dienstverlenende organisaties vaak opgevuld met allochtone werknemers. Anderzijds telt men in de zorgsector een grote groep allochtone patiënten. Deze dienen goed bediend te worden, wil de organisatie optimaal functioneren. Ik onderzocht deze materie aan de hand van volgende centrale onderzoeksvraag: Hoe zijn de allochtonen geïntegreerd als medewerkers in een ziekenhuis en wat kunnen ziekenhuizen daardoor doen om hun diverse klanten optimaal te bedienen. Na het bespreken van de probleemstelling besprak ik een algemeen hoofdstuk culturele diversiteit op het werk. In het derde hoofdstuk ging ik dan specifiek in op culturele diversiteit in de zorgsector. Dit deed ik aan de hand van het zevenstadiamodel van Besamusca. Na deze literatuurstudie voerde ik twee gevalstudies uit aan de hand van enkele interviews. In hoofdstuk 4 bespreek ik de interviews van het St.-Franciskusziekenhuis en in hoofdstuk 5 die van het Virga Jesse ziekenhuis. Mijn thesis sluit dan af met enkele besluiten. Het is dus ten eerste van groot belang dat ziekenhuizen hun allochtone patiënten optimaal bedienen. Dienstverleners moeten rekening houden met de waarden en normen van allochtonen. Verder moet volgens de literatuur het zorgaanbod aangepast worden aan allochtone patiënten. Communicatie is een belangrijk onderwerp in deze materie. Om dit communicatieprobleem op te lossen worden vaak allochtone werknemers aangenomen. Een andere oplossing voor het communicatieprobleem is het aanwerven van een intercultureel bemiddelaar. Communicatieproblemen zijn echter niet de enige redenen waarom een zorgverlenende organisatie allochtonen aanneemt. De literatuur geeft ook diverse morele redenen en vele andere economische redenen aan. Vervolgens bespreek ik dan verschillende mogelijkheden om allochtonen in de organisatie te brengen. Als men zorgverleners van allochtone afkomst wil aanwerven is het noodzakelijk dat iedereen geaccepteerd wordt. Verder is het onmisbaar dat er geen ongelijkheid is. Deze is soms echter toch aanwezig. De literatuur geeft een reeks van oorzaken aan die dienen opgelost te worden. Ten derde is het dan belangrijk dat deze allochtone medewerkers optimaal samenwerken. Dat er allochtone medewerkers in de organisatie aanwezig zijn, is namelijk niet voldoende om van een interculturele organisatie te spreken. Hiervoor moet er in het reguliere beleid ook aan intercultureel personeelsmanagement gedaan worden. Dit beleid moet integraal zijn. Na de literatuurstudie onderzocht ik hoe het er in de praktijk aan toe ging. Dit deed ik meerbepaald in twee ziekenhuizen. Het Virga Jesse ziekenhuis te Hasselt en het St.-Franciskusziekenhuis waren bereid enkele interviews te ondergaan. In het Virga Jesse ziekenhuis ondervroeg ik, op aanraden van de personeelsdirecteur, personeel van de keukendienst en van de schoonmaakdienst. De reden hiervoor was dat in die groep de grootste culturele diversiteit was waar te nemen. De nadruk van de interviews lag op de samenwerking van de autochtone en allochtone medewerkers. In het St.-Franciskusziekenhuis werd voornamelijk personeel ondervraagd dat in contact komt met de patiënten. Hieronder bevonden zich verpleegkundigen, diensthoofden, een intercultureel bemiddelaarster, de personeelsdirecteur en een medewerkster van de sociale dienst. Bij deze interviews werd er enerzijds gevraagd naar de zorgverlening aan allochtone patiënten en anderzijds naar de samenwerking tussen allochtone en autochtone werknemers. Ik vroeg naar de instroom van allochtone medewerkers, naar conflicten en problemen en naar de meerwaarde van allochtone medewerkers. Over de zorgverlening aan allochtone patiënten kwamen de thema’s religie, communicatie, problemen en de rol van de intercultureel bemiddelaarster aan bod. In mijn besluiten maakte ik tot slot een vergelijking tussen de literatuur en de praktijk. Op die manier trachtte ik enkele aanbevelingen te formuleren voor de ziekenhuizen.