Risicobeheer in de 'supply chain'

Abstract

Risico’s zijn overal aanwezig, bovendien kan geen enkele onderneming groeien zonder af en toe een risico te nemen. Maar vaak kunnen risico’s ook onaangename gevolgen hebben, denken we bijvoorbeeld aan het intreden van een brandrisico in een productiehal. Ook in een ‘supply chain’ zijn er tal van risico’s aanwezig die de logistieke stroom kunnen belemmeren en een onderbreking in de bevoorradingsketen tot gevolg kunnen hebben. Wat de situatie nog verder bemoeilijkt is het feit dat het risico zich in een ‘supply chain’ niet tot één plaats beperkt, men heeft immers te maken met verschillende schakels die in een netwerk functioneren. Eén van de vormen van risicobeheer is de verzekering tegen een bepaald risico. Maar deze vorm van risicobeheer volstaat echter niet, men moet risico’s vooral trachten te verminderen en te voorkomen. Bovendien moeten we er ons bewust van zijn dat risico’s nooit volledig geëlimineerd kunnen worden. Een onderneming moet in de eerste plaats de risico’s trachten te identificeren waaraan zij eventueel bloot kan komen te staan en daarna gepaste maatregelen implementeren die deze risico’s voorkomen en reduceren. Deze eindverhandeling handelt over het risicobeheer in de ‘supply chain’. Hieronder wordt de opzet ervan beschreven. Allereerst worden de resultaten van een literatuurstudie neergeschreven. Er wordt gestart met een inleiding waarin onder andere de begrippen ‘supply chain’ en ‘supply chain management’ uitvoerig gedefinieerd en besproken worden. Een volgend hoofdstuk is gewijd aan de probleemstelling waarbij het probleem duidelijk gesitueerd wordt. Uit uitgevoerde studies kan immers afgeleid worden dat de meerderheid van de bedrijven weinig of niet voorbereid is om risico’s in de toeleveringsketen aan te pakken. Veel bedrijven zijn zich wel bewust van de aanwezigheid van bepaalde risico’s maar zijn dus niet klaar om er daadwerkelijk mee om te gaan. Het hoofdstuk wordt afgesloten met de formulering van de centrale onderzoeksvraag. Vervolgens worden de begrippen ‘supply chain risk’ en ‘supply chain risk management’ toegelicht zodat de lezer een duidelijk zicht heeft op het thema van de eindverhandeling. Nadien is er een uitgebreid hoofdstuk gewijd aan de classificatie van ‘supply chain risks’. We hebben besloten ons niet te focussen op één bepaald deel van de ‘supply chain’ maar om de lezer een inzicht te verschaffen in de risico’s die zich manifesteren doorheen de hele toeleveringsketen. Dit thema wordt uitgebreid behandeld en er worden verschillende classificaties besproken want volgens ons is het heel belangrijk dat de lezer een compleet beeld heeft van de diverse risico’s die kunnen optreden in de ‘supply chain’. Dit is immers een eerste belangrijke stap in het risicobeheer want zolang men niet weet welke risico’s er aanwezig kunnen zijn kan men ook geen geschikte acties ondernemen. In een volgend hoofdstuk worden de verschillende risicodomeinen in de ‘supply chain’ geanalyseerd. De jongste jaren zijn er een aantal strategieën die door bedrijven meer en meer geïmplementeerd worden en die een toenemende bezorgdheid veroorzaakt hebben over ‘supply chain risks’. Eén van deze trends is de toenemende delocalisatie van ‘supply chains’, waardoor de toeleveringsketen alsmaar langer en bovendien complexer wordt. Goederen moeten over een steeds grotere afstand vervoerd worden en het risico dat er hierbij iets misgaat wordt dus groter. In dit hoofdstuk worden deze en nog andere trends uitvoerig beschreven. Het laatste hoofdstuk van de literatuurstudie is gewijd aan de formulering van enkele voorstellen van aanpak. Allereerst wordt er een soort van handleiding aangereikt voor het opstellen van een plan dat de continuïteit van de toeleveringsketen garandeert. Ook de kenmerken van een goede risicomanagementstrategie worden geformuleerd. Nadien wordt er ingegaan op meer specifieke ‘supply chain risks’. Aan de hand van een 6-stappenplan wordt er uitgelegd hoe men kan omgaan met risico’s die zich manifesteren in de aankoopfunctie. Tenslotte is er een paragraaf gewijd aan de risico’s die gerelateerd zijn aan een globaal toeleveringsnetwerk. In de literatuur hebben we vier manieren gevonden die kunnen helpen om zulke risico’s te reduceren en soms zelfs te voorkomen, deze vier richtlijnen worden in dit gedeelte uitgebreid beschreven. Naast een uitgebreide literatuurstudie hebben we eveneens een beperkte praktijkstudie uitgevoerd. We bezochten enkele bedrijven waarbij we trachtten na te gaan aan welke ‘supply chain risks’ zij onderhevig zijn en welke maatregelen zij implementeren om het hoofd te bieden aan dergelijke risico’s. Eerst en vooral bezochten we Tenneco waar er zich risico’s op het niveau van de aankoopfunctie manifesteren omdat zij voor sommige onderdelen een beroep doen op één of enkele leveranciers. Vervolgens komt Nike aan bod dat slechts over één centraal distributieplatform beschikt in Laakdal en van daaruit de complete EMEA-zone moet bevoorraden (Europe, Middle East and Africa). Tenslotte gingen we een kijkje nemen bij bananenimporteur Bonita. Zij importeren hun fruit vanuit Ecuador en Costa Rica en het is van groot belang dat het fruit onder ideale condities vervoerd wordt om het risico op productbederf te voorkomen gedurende het traject. De eindverhandeling wordt afgesloten met een hoofdstuk waarin enkele conclusies en aanbevelingen geformuleerd worden om bedrijven beter te helpen omgaan met ‘supply chain risks’.