Een revolutie in het aansprakelijkheidsrecht: fout, schade, causaal verband en ... proportionaliteit

Abstract

De centrale term binnen deze scriptie is het chilling effect. Rechtsonderhorigen worden door het chilling effect afgeschrikt in de uitoefening van hun grondrechten, in het bijzonder hun vrijheid van meningsuiting. De rechtsonderhorigen worden (indirect) afgeschrikt door een al té strenge overheidsinmenging of schadevergoeding. Het EHRM beschermt zich traditioneel tegen deze té strenge sancties door middel van de proportionaliteitstoets, uit haar derde beperkingscriterium (nodig in een democratische samenleving). Om de chilling effects echter volledig te verbannen was het essentieel deze traditionele proportionaliteitstoets binnen de rechtspraak stapsgewijs nog verder te verfijnen. Het onderzoek geeft aan de hand van de meest recente rechtspraak weer op welke wijze dit is gebeurd. De vraag stelt zich in welke mate de proportionaliteitstoets naar het Belgisch recht kan en moet worden vertaald. Het Belgisch recht lijkt op het eerste zich immers totaal niet beschermd tegen excessieve schadevergoedingen. Noch de zorgvuldigheidsnorm noch de leer van de integrale schadevergoeding biedt bescherming tegen het chilling effect dat uitgaat van een excessieve schadevergoeding. Er wordt een wetvoorstel opgesteld om dit gebrek aan bescherming op te vangen. Dit betekent een ware revolutie in het Belgisch aansprakelijkheidsrecht.