37°, aanmaakblokjes

Abstract

37° is het label waaronder Mamzel handgemaakte producten uitbrengt. Door design en verkoop te koppelen aan een zinvolle dagbesteding van mensen die niet in het gewone economische circuit meekunnen, creëren ze producten met veel menselijke warmte. Wanneer ik de vraag kreeg om binnen het concept van 37° een ontwerp te bedenken in samenwerking met een instelling, sprak me dat erg aan. Na een bezoek aan verschillende zorgcentra koos ik uiteindelijk voor Intesa. Dit dienstencentrum biedt zorg en een zinvolle dagbesteding aan volwassenen met een fysieke of mentale beperking. Ze gaven een zeer dynamisch indruk door de economische initiatieven die ze reeds zelf ondernamen (soepbar Maak en Smaak in St-Truiden bijvoorbeeld). De opdracht sprak me enerzijds aan omwille van het sociale karakter, anderzijds omdat het een hele andere denkwijze met zich meebrengt. Net zoals bij andere cases waarin gewerkt werd met opdrachtgevers in co-creatie om tot concrete ontwerpen/producten te komen. Vanuit het holistisch idee, waar het ontwerpprobleem niet geïsoleerd door een ontwerper aangepakt wordt en beperkt blijft tot het ontwerpen zelf maar dat ook andere aspecten van de hele waarde-keten (productie, verdeling, marketing, …) mee in rekening worden gebracht bij het ontwerpen zelf, dient de productietijd om een product af te werken logischer wijze zo kort mogelijk te zijn. Enkel zo kan men een haalbare eindprijs bekomen voor de eindconsument, wanneer er voor lokale maakindustrie gekozen wordt. Door de samenwerking met Intesa was dit niet het geval. De bewoners en cliënten van Intesa zoeken net een handelingen die lang en repititief uitgevoerd kunnen worden. Nu doen ze dit vaak zonder een concreet doel voor ogen of blijft het eindresultaat binnenshuis. Ik bezocht de verschillende huizen en merkte op dat de activiteiten vaak beperkt bleven tot negatief gezegd ‘bezigheidstherapie’. Wanneer er gewerkt werd naar een concreet eindresultaat, bijvoorbeeld om te verkopen op hun eigen kerstmarkt, werd het grootste gedeelte van het proces uitgevoerd door de opvoeder. Ook het niveau van het ontwerp was beperkt of meestal een minderwaardige kopie van een bestaand product. Andere bewoners en cliënten werkten aan semi-industrieel werk, bijvoorbeeld het vullen van zakjes met een vooraf bepaald aantal, voor enkele bedrijven uit de buurt. In dit geval werden de bewoners als goedkope werkkrachten ingezet. Ik formuleerde voor mezelf een aantal doelen voordat ik aan een ontwerp begon: - het ontwerp moet voor 90% gerealiseerd kunnen worden door de bewoners - het ontwerp moet liefst op verschillende manieren te maken zijn, zodat personen met verschillende mogelijkheden en beperktheden ingezet kunnen worden - het ontwerp mag een combinatie zijn van handwerk en semi-industrieel werk, zolang er maar voldoende respect is voor alle makers. Dit respect kan uitgedrukt worden in een financiële vergoeding voor de instelling naargelang hun werk, maar kan ook deels door de kwaliteiten en talenten van de cliënten mee te nemen in het verhaal van het product - het ontwerp mag niet te complex zijn en het eindresultaat moet snel zichtbaar zijn - het ontwerp moet niet alleen gekocht worden omwille van de symphatie die consumenten hebben voor dit initiatief - het ontwerp moet een functionaliteit hebben voor een breed publiek - het ontwerp moet een duidelijke link hebben met de visie van 37°, warmte uitstralen en het liefst mensen bij elkaar brengen of iets zijn dat mensen heel specifiek schenken omwille van hun warme band met elkaar. M.a.w. waar normaal de productietijd zo kort mogelijk gehouden wordt om de productieprijs in de hand te houden en de maakindustrie hier te houden, zal dit nu niet het uitgangspunt zijn. In deze case dient er helemaal anders gedacht worden. Hierdoor onderzocht ikk een ander ‘deel’ van het holistisch ontwerpen dan tot hiertoe het geval was. Een samenwerking met een sociale organisatie, waarbij gevraagd wordt taken te verzinnen die een daginvulling kunnen vormen voor hun bewoners met beperkte mogelijkheden, zal leiden tot een ander soort product. Het is dan ook een uitdaging om met deze elementen te komen tot een verkoopbaar ontwerp.