Websites van Limburgse gemeentes: implementatie van de burgerschapsrollen

Abstract

Het internet is een technologie, die in onze huidige samenleving niet meer weg te denken is. Het is een krachtig communicatiemiddel, dat gebruikt wordt door iedere persoon of organisatie die zich aan de wereld kenbaar wil maken. Gemeentes en steden lopen hierin niet achter en maken dankbaar gebruik van het internet om zich via een website te presenteren aan zijn inwoners en andere geïnteresseerden. De vraag is echter of ze wel alle mogelijkheden benutten, die hun website hen biedt, en zo neen, hoe komt dit dan. Om deze vragen te beantwoorden zijn de gemeentelijke websites van provincie Limburg beoordeeld en de webmasters van de gemeentelijk websites geënquêteerd. Vooraleer echter aan dit veldonderzoek te beginnen, vat de eindverhandeling aan met een literatuurstudie om dit veldonderzoek voor te bereiden. Deze literatuurstudie behandelt achtereenvolgens de rollen van de burger, de manieren waarop deze rollen geïmplementeerd kunnen worden in de website en theoretische modellen betreffende de adoptie van nieuwe technologieën door organisaties. Uit de literatuurstudie blijkt dat reeds grondig onderzoek is verricht naar de implementatie van de verschillende rollen in websites. Vaak wordt de implementatie van de verschillende rollen van de burger aangeduid met de termen van eAdministration, eDemocracy en eCommunity. eAdministration heeft te maken met de burger in zijn rol van klant, terwijl eDemocracy en eCommunity gerelateerd zijn aan de burger in zijn rol van coproducent. eAdministration is het inschakelen van ICT door de overheid om een betere informatieen dienstverlening aan de burger te kunnen aanbieden. eDemocracy behandelt hoe ICT de burger in zijn rol van politiek participant kan versterken, terwijl eCommunity aandacht besteedt aan de manier waarop ICT het gemeenschapsleven kan ondersteunen. Afhankelijk van het implementatie-aspect dat de literatuurstudie in beschouwing neemt, zal de klemtoon anders gelegd worden. Zo staat eAdministration bijvoorbeeld reeds op een hoog niveau bij gemeentelijke websites en daarom zal vooral aandacht besteed worden aan de wijze waarop gemeentes hun eAdministration kunnen verbeteren. eDemocracy daarentegen staat nog in zijn kinderschoenen voor Vlaamse gemeentes en zal om die reden eerder theoretisch benaderd worden. Het laatste punt in de literatuurstudie betreft de adoptie van nieuwe technologieën door organisaties. Dit is van belang omdat gemeentes grotendeels autonoom van elkaar opereren. Bijgevolg adopteren ze nieuwe website-toepassingen tegen een verschillende snelheid. Een ongewenst effect hiervan is dat gemeentes een verschil in basisdienstverlening aan hun burgers gaan vertonen. Het veldonderzoek is, zoals in het begin vermeld, tweeledig en bestaat enerzijds uit een evaluatie van de gemeentelijke websites in Limburg en anderzijds uit een enquêtering van de “webmasters” van die websites. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de gemeentelijke websites in Limburg het helemaal niet zo slecht doen. Op het vlak van informatievoorziening zijn ze uitstekend. De problemen stellen zich echter wanneer er interactiviteit bij komt te kijken. Zo zijn nog maar weinig websites uitgerust met toepassingen voor de elektronische identiteitskaart en het hebben van een gastenboek of een forum lijkt geen prioriteit te zijn bij gemeentelijke websites. De enquête is gebaseerd op de literatuurstudie en twee aanvullende interviews. De verwerking ervan is gekaderd in een theoretisch model, dat in de literatuurstudie behandeld is. Uit de enquête blijkt dat de website voor gemeentebesturen en gemeenteadministraties eerder een communicatiegebeuren is dan een informaticagebeuren. Eveneens brengt ze naar voren dat er afhankelijk van de dienst of persoon een zeer wisselende aandacht aan de website geschonken wordt. Dit druist in tegen het denkbeeld dat bij de website iedereen van de administratie en het bestuur betrokken moet worden of zijn. Ook verwachten de respondenten meer ondersteuning van de hogere overheden. Verder maken de meeste gemeenten gebruik van een gespecialiseerde firma om de site te ontwikkelen, alhoewel het inschakelen van consultancydiensten een marginaal verschijnsel is. De meeste administraties volgen hun website op en houden cijfers bij over het aantal bezoekers, maar hebben problemen bij het inschatten van het, al dan niet hoog zijn, van die cijfers.