Functieneutraliteit, meer dan alleen structuur

Abstract

Naast energieneutraal kan functieneutraal ontwerpen ook een belangrijke strategie zijn om duurzaam te bouwen. Functieneutraliteit houdt in dat er niet meer ontworpen wordt voor een specifiek programma en dat het ontwerp de mogelijkheid biedt om andere programma’s te kunnen dragen doorheen de tijd. Die manier van bouwen vormt een duurzaam antwoord op het ‘form follows function’ bouwen die leidt tot monofunctionele gebouwen. Alleen wordt het functieneutraal bouwen tegenwoordig voornamelijk benaderd vanuit structuur en resulteert dit vaak in gebouwen bestaande uit betonnen vloerplaten en kolommen. Ik stel de hypothese dat er meer elementen zijn die een lange levensduur kunnen bevorderen. Drie hoofdthema’s vormen het kader om functieneutraliteit te onderzoeken, typologie (wat), topologie (waar) en tektoniek (hoe). Deze worden uitgebreid door de ‘shearing layers’ van Stewart Brand. De scriptie vormt een exploratie van het begrip functieneutraal bouwen in een brede zin, waarbij de focus dit keer niet enkel op de structuur ligt. Doorheen de scriptie zal Kahn vaak terugkomen als voorbeeld. Hoewel de de ontwerpen van Kahn in beginsel misschien niet functieneutraal ontworpen zijn, doet de architectuur vaak geen directe uitspraak over het gebruik en stralen ze bovendien een tijdloosheid en eeuwigheid uit waardoor zijn werk toonaangevend is voor deze scriptie. Finaal wordt er besloten dat er daadwerkelijk verschillende elementen zijn naast de structuur die de gebruiksduur van een (functieneutraal-) gebouw kunnen bevorderen.