Eenheid en harmonisatie: Een zelfbeschikkingsrecht in Titel II van de Grondwet?

Abstract

Deze masterscriptie behandelt de vraag naar een eventuele invoering van een artikel omtrent het individueel zelfbeschikkingsrecht in de Grondwet in het licht van de gefragmenteerde mensenrechtenbescherming hieromtrent. Fragmentatie duidt op de toename van gespecialiseerde deelgebieden, rechtsprekende instanties en nieuwe rechtsbronnen. Een dergelijke verbrokkeling is eveneens terug te vinden binnen het mensenrechtencontentieux, meer bepaald het recht op individuele zelfbeschikking. De bescherming is systematisch en normatief verbrokkeld, zij wordt uitgevaardigd door verscheidene instellingen, daarnaast verkrijgen abortus, euthanasie, genderidentiteit en seksuele oriëntatie elk een zeer eigen bescherming. Wat betreft het recht op individuele zelfbeschikking lijkt dit nefast te zijn. Er is namelijk geen wereldwetgever die op absolute wijze de naleving van de mensenrechtenstandaard inzake het individueel zelfbeschikkingsrecht kan afdwingen. Bovendien is de bescherming voornamelijk afkomstig uit zachte wetgeving, instrumenten die niet juridisch bindend zijn, waarvan de naleving niet kan worden bevolen. Het is voor staten dus uitermate eenvoudig de mensenrechteninstrumenten aan hun laars te lappen, waardoor het effectieve genot van het recht op individuele zelfbeschikking sterk afhankelijk is van de welwillendheid en progressiviteit van de beleidsmakers. In deze context kan het van belang zijn het individueel zelfbeschikkingsrecht op te nemen in de grondwet.