Diversiteit als contextueel verschil: Een retorische analyse

Abstract

In dit artikel tonen we hoe HR-managers de notie van diversiteit op een verschillende manier invullen afhankelijk van de specifieke organisationele context. Wij onderscheiden hierbij constructies van diversiteit in productieve en in niet-productieve organisationele contexten. Op basis van een retorische analyse van tekstfragmenten uit 25 interviews met HRmanagers bespreken we hoe argumenten van diversiteit opgebouwd worden. Voor elk argument analyseren we de retorische schema’s die de geïnterviewden gebruiken en de verschillende maatschappelijke Discoursen naar welke ze verwijzen. Onze bevindingen tonen aan dat HR-managers diversiteit in productieve contexten beschouwen als productief gebrek of als productief surplus. Bij het construeren van diversiteit als een productief gebrek, hanteren ze voornamelijk retorische schema’s gebaseerd op ‘de structuur van de realiteit’ en verwijzen ze naar organisationele Discoursen van klantgerichtheid, kwaliteit, teamwerk en veiligheid. Bij het construeren van diversiteit als productief surplus, gebruiken ze eerder retorische schema’s die ‘een nieuwe realiteitsstructuur creëren’ en verwijzen ze naar morele Discoursen van loyaliteit, betrouwbaarheid en flexibiliteit. Wanneer HR-managers diversiteit in niet-productieve organisationele contexten construeren, leggen ze eerder de nadruk op de ambiguïteit van de realiteit die door ‘gezond verstand’ kan worden opgelost. Positieve sociale relaties worden hierbij geconstrueerd door te verwijzen naar de Discoursen van zorg en cultuur.