De invloed van simvastatine op de viabiliteit van de oligodendrogliale cellijn OLN-93

Abstract

Multiple Sclerose (MS) is een multifactoriële auto-imuunaandoening met inflammatie en lokale demyelinisatie als twee belangrijke pathofysiologische kenmerken. Statines werden recent naar voren gebracht als mogelijk geneesmiddel voor MS-patiënten en worden reeds jarenlang gebruikt als cholesterolverlagend middel zonder gerapporteerde nefaste effecten ter hoogte van het CZS. Toediening van statines aan MS-patiënten kan door de aanwezigheid van een beschadigde bloed-hersen-barrière (BHB) leiden tot hogere statineconcentraties in het cerebrospinaal vocht. Tot op heden is er weinig bekend over de mogelijke invloeden van statines op mature oligodendrocyten. De doelstelling van deze studie is het bestuderen van het effect van de actieve vorm van het lipofiele simvastatine op de viabiliteit van gedifferentieerde oligodendrocyten. Als in vitro model voor gedifferentieerde oligodendrocyten werd de oligodendrogliale cellijn OLN-93 gebruikt. De OLN-93 cellen werden gedurende twee incubatietijden (24u en 48u) blootgesteld aan drie verschillende simvastatineconcentraties, namelijk 0,01; 0,1 en 1 μM. In deze studie werd een onderscheid gemaakt tussen apoptose en necrose met behulp van een co-kleuring met calceïne en propidiumjodide (PI). Hiervoor werd gekeken naar de invloed van simvastatine op verschillende parameters, namelijk de morfologie van de OLN-93 cellen, de intracellulaire esteraseactiviteit en de membraanintegriteit. De analyse met de confocale laserscanning fluorescentiemicroscoop toont aan dat, naast een reductie in de celdensiteit, ook de morfologie van de OLN-93 cellen wijzigt door een behandeling met simvastatine. De cellen vertonen een ronder cellichaam en een gereduceerd aantal uitlopers. Vermits de uitlopers een belangrijke rol spelen in het myelinisatieproces, is inhibitie van de uitlopervorming een ongunstig statine-geïnduceerd effect. Uit de flowcytometrische analyse blijkt wel dat simvastatine in de gebruikte experimentele condities geen effect heeft op de celviabiliteit van de OLN-93 cellen, vermits geen significante wijzigingen in de intracellulaire esteraseactiviteit of de membraanintegriteit geobserveerd werden tussen controlecellen en simvastatinebehandelde OLN-93 cellen. Dit is niet consistent met eerder verschenen studies waarin een behandeling met simvastatine apoptose induceert bij primaire culturen van zowel vasculaire gladde spiercellen als oligodendrocyt-progenitoren (OPs) en bij neuronale cellijnen. Het verschil in het gebruikte celtype en in toegediende statine-concentratie en - incubatietijd verklaren naar alle waarschijnlijkheid de discordante resulaten tussen de literatuurgegevens en het voorliggend onderzoek. Zowel uit de voorliggende studie als uit eerder beschreven literatuur, kan besloten worden dat bij een behandeling van MS met statines zowel de concentratie als de tijd van belang zijn. De literatuur suggereert immers dat een lange termijn behandeling met statines, in het bereik van de therapeutische concentraties, kan leiden tot celdood van meerdere celtypen. Vooraleer statines als gangbaar therapeutisch middel voor MS gebruikt kunnen worden, dient er verder onderzoek te gebeuren.