Lokale belastingen in Hasselt en Lommel : een kosten-baten-analyse

Abstract

In deze eindverhandeling staat de volgende vraag centraal: “Heeft het heffen van bepaalde gemeentebelastingen wel zin wanneer de ontvangsten niet opwegen tegen de uitgaven?”. Om deze vraag te kunnen beantwoorden, werd het onderzoek opgedeeld in verschillende fasen. De eerste fase bestond uit een grondige literatuurstudie omtrent de gemeentelijke belastingbevoegdheid en de procedure inzake gemeentebelastingen. Vervolgens werd deze belastingbevoegdheid onderzocht bij de steden Hasselt en Lommel aan de hand van de belastingreglementen van de steden in kwestie. In een derde en laatste fase werd een kostenbaten analyse uitgevoerd voor beide steden aan de hand van de gemeentebegroting, met de bedoeling de efficiëntie van de belastingportefeuilles na te gaan. Uit de uitgevoerde analyses blijkt de stad Lommel efficiënter te zijn in het heffen van belastingen voor wat de financiering van haar uitgaven betreft. De stad is in staat om met haar belastinginkomsten 54,23 % van haar totale uitgaven te dekken, tegenover 40,80 % voor de stad Hasselt. De stad Lommel is bijgevolg voor het dienstjaar 2006 beter in staat om de doelstelling van de gemeentebelastingen, namelijk de financiering van het geheel van gemeentelijke uitgaven, te realiseren in vergelijking met de stad Hasselt. Tijdens de studie van de gemeentebegroting is ook gebleken dat men voor het dienstjaar 2006 voor enkele gemeentebelastingen geen inkomsten verwacht. In de meeste gevallen zijn deze belastingen nog geldig in het huidige dienstjaar. Puur economisch gezien lijkt het dan ook vanzelfsprekend dat deze heffingen niet langer gehandhaafd worden. Het beheer van de gemeentelijke financiën vereist echter dat rekening wordt gehouden met diverse factoren en niet enkel met economische overwegingen. De vraag of het heffen van bepaalde gemeentebelastingen wel zin heeft wanneer de ontvangsten niet opwegen tegen de uitgaven, kan dus niet altijd negatief beantwoord worden. De gemeentebelasting in kwestie zal hierbij een belangrijke rol spelen. Een andere factor die men in overweging moet nemen, is het preventief bestrijden van bepaalde handelingen. Door het heffen van bepaalde belastingen beoogt men de burger ervan te weerhouden handelingen te stellen die voor de stad hinder of kosten met zich meebrengen. Als voorbeeld vermelden we de gemeentebelasting op speciale handelsuitbatingen die de stad Lommel nog steeds heft, maar waarvan de laatste jaren geen inkomsten meer zijn ontvangen. De achterliggende motivatie voor het behoud van dergelijke belastingen is dat men op deze manier nog een middel heeft om het opnieuw opduiken van de belastbare feiten tegen te gaan. Daarnaast is de ontmoediging van ongewenste daden bij bepaalde belastingen van doorslaggevend belang. Door het heffen van belastingen tracht men duidelijk te maken dat dergelijke wandaden niet getolereerd kunnen worden. Een voorbeeld van een dergelijke belasting is de belasting op het sluikstorten. Naast de recuperatie van de kosten van het opruimen van het afval beoogt de gemeente met deze belasting ook het sluikstorten te ontmoedigen. Verder worden de gemeentebelastingen gehanteerd als een beleidsmiddel van het gemeentebestuur. Het al dan niet belasten van bepaalde personen of organisaties kadert volledig in het beleid dat een gemeente in een bepaalde legislatuur wenst te voeren. Het afschaffen van een bepaalde belasting kan dan ook ingrijpende wijzigingen in het beleid teweegbrengen, wat niet altijd gewenst is door het bestuur. Administratief gezien zou het afschaffen van een belasting die toch niet rendabel is wel een zekere vereenvoudiging met zich meebrengen. De belastingreglementen moeten in principe jaarlijks opnieuw opgesteld, bekendgemaakt en goedgekeurd worden. Dit kan echter niet als een doorslaggevende factor beschouwd worden.