Winkelopeningsuren en hun effect op de blootstelling van de bevolking aan NO2

Abstract

Luchtkwaliteit is zeker een issue wanneer we spreken over de 'stad van straks'. De hoogste concentraties van de meeste luchtvervuilende stoffen zijn terug te vinden in stedelijke gebieden, veelal omdat een groot deel van de luchtvervuiling veroorzaakt wordt door verkeer, huishoudens of industrie. Duurzame maatregelen die luchtkwaliteit kunnen verbeteren moeten bij voorkeur ingrijpen op de drijvende krachten achter het probleem; het aanpakken van de symptomen zal immers maar een tijdelijke en beperkte impact hebben. De activiteiten die mensen uitvoeren en de hiervan afgeleide verkeersvraag worden in deze bijdrage geïdentificeerd als de drijvende krachten. Een modelketen, met inbegrip van een activiteitenmodel, werd ontwikkeld zodat beleidsmaatregelen en hun effecten op emissies, concentraties en blootstelling ex ante kunnen doorgerekend worden. In deze paper wordt specifiek aandacht besteed aan de toepassing van deze modelketen op een concrete maatregel: de verlenging van openingsuren van een winkel. Andere scenario's die kunnen doorgerekend worden met deze modelketen zijn de vergrijzing van de bevolking, de toename van éénoudergezinnen, meer part-time werkers,... Het studiegebied is Nederland, en NO2, een typische transportgerelateerde polluent, is gekozen voor de luchtkwaliteitsanalyse. Als reactie op het verlengen van de openingsuren van winkels, voorspelt het activiteiten gebaseerde model ALBATROSS een toename van winkelactiviteiten in de vroege ochtend (tussen 6u en 8u) en 's avonds (tussen 18u en 22u). Deze verandering in activiteitenpatroon heeft uiteraard ook een impact op het verplaatsingsgedrag: het model voorspelt 0.5% meer transporturen en een toename in afgelegde kilometers. Nadat deze verkeersstromen toebedeeld zijn op een verkeersnetwerk, worden de emissies en concentraties berekend. Het combineren van deze luchtkwaliteitskaarten (per uur van de dag) met informatie over de activiteitenpatronen van mensen zorgt ervoor dat we de blootstelling van de Nederlandse bevolking kunnen bepalen. Een analyse van de blootstelling toont aan dat de blootstelling aan NO2 op een gemiddelde weekdag zal toenemen met 0,15 μg/m³ na het invoeren van verlengde openingsuren van winkels. De resultaten worden ook geografisch voorgesteld zodat gebieden met een meer dan gemiddelde toename opgespoord kunnen worden.