Verplaatsingsgedrag in 2020, tussen wetenschap en waarzeggerij

Abstract

Het is een goed gekend fenomeen: de afstanden die we afleggen worden steeds groter. Terwijl we goed 100 jaar geleden nog een hele dag nodig hadden om te voet van de ene stad naar de volgende te gaan, vinden we een dagje kerstshoppen in Londen of een weekendje fuiven op Ibiza intussen vrij normaal. De waarde van afstand devalueert. Gaat die trend nog verder? Hoe zal ons verplaatsingsgedrag er dan uitzien in 2020? Waarom zullen we ons verplaatsen, wanneer, van waar naar waar, op welke manier...? Vliegen we in 2020 misschien op zondagochtend van Brussel naar Parijs om de échte croissants te gaan halen? We hebben natuurlijk geen glazen bol, maar we kunnen wel een poging doen om een beredeneerd antwoord te geven op deze vragen door een blik te werpen op het verleden en het heden. In vele jaren wordt al sinds jaren gedetailleerd onderzoek verricht naar het dagelijkse verplaatsingsgedrag van de inwoners. Dit gebeurt door middel van specifieke enquêtes(Onderzoek Verplaatsingsgedrag of OVG). Men vraagt daarbij aan een vrij grote steekproef van huishoudens (tot enkele tienduizenden personen) hun dagelijkse verplaatsingen bij te houden in een dagboek. Daarbij gaat het om de vervoerswijze, het doel, de afstand, het tijdstip en de duur, enz. Daarnaast worden ook de kenmerken van de huishoudens en personen bevraagd ie het verplaatsingsgedrag beïnvloeden: autobezit, inkomensklasse, leeftijd, enz. In België is dergelijk onderzoek nog maar vrij recent op grotere schaal uitgevoerd. In 1994 werd in opdracht van de Vlaamse Overheid een groot onderzoek naar het verplaatsingsgedrag van de Vlamingen uitgevoerd(Hajnal & Miermans, 1996). In 1999 werd dit gevolgd door een soortgelijk onderzoek voor heel België.(Toint,2001). In 2000 is een dergelijk onderzoek opnieuw uitgevoerd door Vlaanderen(Zwerts & Nuyts, 2004). Daarnaast werden er gelijkaardige regionale onderzoeken uitgevoerd in Antwerpen(1999), Gent(1999), Hasselt-Genk(2000) en Vlaams-Brabant(2001).