"Kansen krijgen" of "kansen grijpen"? De publieke opinie over arbeidsmarktkansen van mensen van vreemde afkomst

Abstract

Allochtonen doen het niet goed op de arbeidsmarkt. Dat betekent echter niet automatisch dat het brede publiek er - net zoals de beleidsmakers - van overtuigd is dat allochtonen het omwille van hun afkomst moeilijker hebben in onze samenleving, laat staan dat ze vinden dat etnische herkomst in de ideale samenleving geen rol zou mogen spelen. Op basis van een grootschalige schriftelijke enquête brengen we voor het eerst in Vlaanderen de perceptie ten aanzien van gelijke kansen op de arbeidsmarkt in kaart: wat denkt men in Vlaanderen over de kansen van allochtonen op de arbeidsmarkt? Het is niet de bedoeling van dit artikel om op een objectieve wijze ongelijkheid en ongelijke kansen op de arbeidsmarkt op basis van etniciteit aan te tonen, noch om na te gaan hoe allochtonen naar zichzelf kijken. We stellen ons wel de vraag welk beeld de inwoners in Vlaanderen hebben van de samenleving waarin ze wonen. Vinden ze dat de etnische achtergrond de kansen die iemand krijgt op de arbeidsmarkt beïnvloedt? Of gaat het vooral om de inspanningen die men zelf levert? Vindt men het aanvaardbaar dat werkgevers rekening houden met iemands herkomst? En zou men zelf allochtonen even veel kansen geven bij een sollicitatie als autochtonen? Dergelijke vragen staan in deze bijdrage centraal. We hanteren daarbij drie perspectieven. We zoemen ten eerste in op het leven zoals het is en belichten de opvattingen over de kansen van allochtonen op de arbeidsmarkt zoals die gepercipieerd worden door de inwoners van Vlaanderen. Het tweede perspectief behandelt het leven zoals het zou moeten zijn: van welke factoren vindt men het aanvaardbaar en van welke factoren vindt men het niet aanvaardbaar dat ze de positie op de arbeidsmarkt beïnvloeden. Voor het derde perspectief ten slotte, gaan we na in hoeverre mensen zich zelf laten leiden door het principe van gelijke kansen.