Verkeersveiligheidsaudits: Een studie van de internationale literatuur

Abstract

Dit rapport geeft een overzicht van de internationale praktijk van verkeersveiligheidsaudits. Dit gebeurt aan de hand van een studie van de internationale literatuur.

Een verkeersveiligheidsaudit is essentieel een formeel proces waarin de verkeersveiligheidsaspecten (en enkel de verkeersveiligheid) van een nieuw project of bestaande weg worden bestudeerd. De audit wordt uitgevoerd door onafhankelijke personen met voldoende kennis en ervaring op het gebied van verkeersveiligheid.

Een verkeersveiligheidsaudit bestaat uit verschillende stappen, gaande van de selectie van het auditteam over het schrijven van het auditrapport tot implementatie van de veranderingen en feedback van de opgedane ervaring.

De inhoud van de audit op zich is afhankelijk van het type project en de fase waarin het zich bevindt (ontwerp, uitvoering, planning, ...). Ook de benodigde kennis en ervaring van het auditteam is hiervan afhankelijk.

Het belangrijkste nadeel van een verkeersveiligheidsaudit is de extra administratie die het met zich meebrengt. Het grootste voordeel is terug te vinden in de verhoging van de verkeersveiligheid. Wanneer alle kosten in rekening gebracht worden (ontwerp, uitvoering, ongevalskosten, …), blijkt de verkeersveiligheidsaudit een positieve kosten-batenratio te hebben (d.w.z. de baten hoger dan de kosten).

De verkeersveiligheidsaudit is natuurlijk niet de enige manier om de verkeersveiligheid te verhogen. Ze hebben hun plaats in of tussen het gebruik van standaards, MERs en MOBERs, de gevaarlijke-puntenaanpak en de talrijke overlegorganen die Vlaanderen rijk is.

Bij de implementatie van verkeersveiligheidsaudits dient men zich af te vragen voor welke projecten men dit wenst in te voeren en in welke fase van het project. Meestal worden verkeersveiligheidsaudits gereserveerd voor grote en dure projecten met een hoge verwachte impact op de verkeersveiligheid. Niettemin kan een audit op alle wegenprojecten worden toegepast en ook op hogere schaal op het vlak van ruimtelijke inrichting.

De audit kan in verschillende fasen van een project worden uitgevoerd: voor het ontwerp, bij de globale planning, bij het voorontwerp, voor opening van de weg. Daarnaast kan een audit eveneens toegepast worden op bestaande wegen en bij wegwerkzaamheden. Afhankelijk van de schaal van het project kan een audit voor meedere fasen gecombineerd worden. Het verdient desondanks aanbeveling om een audit in meerdere fasen uit te voeren.

Bij de uitvoering van een audit worden geregeld checklists gebruikt, onder meer in functie van de ervaring van de auditor. Deze checklists dienen in de eerste plaats als geheugensteuntje voor de auditors opdat geen belangrijke aspecten over het hoofd worden gezien. Deze lijsten zijn evenwel niet meer dan een hulpmiddel, het beoordelingsvermogen van het auditteam blijft het belangrijkst.

Bij elke audit zijn verschillende actoren betrokken die elk hun eigen taak hebben. Het is belangrijk dat het auditteam onafhankelijk kan werken ten opzichte van klant en ontwerper. Bij onenigheid tussen ontwerper en auditteam over de besluiten van de audit ligt de uiteindelijke beslissing bij de klant.

This report gives an overview of the international practice of road safety audits. This is done by a review of the available international literature. A road safety audit is in essence a formal process in which traffic safety aspects (and nothing but road safety) of a new project or existing road are studied. The audit is performed by independent persons with adequate knowledge and experience in the field of road safety. A road safety audit consists in several steps, from the selection of the audit team over the actual writing of the audit report to the implementation of the required changes and the feedback of the experience gained. The contents of the audit depends on the type of project and the stage in which it is situated (design, planning, realization, …). The knowledge and experience required from the audit team depends on this. The most important disadvantage of a road safety audit is the extra administration it brings along. The biggest advantage lies in the augmentation of traffic safety. All costs considered (design, realization, accident costs, …) the road safety audit turns out to have a positive cost-benefit ratio(benefits are higher than the costs). The road safety audit of course isn’t the only way of improving traffic safety. They are placed between the use of standards, EIAs and MIAs, the dangerous locations approach and the numerous deliberative bodies known in the Flanders Region. By implementation of road safety audits one has to consider which projects need an audit or in which phases of the project it should be performed. Most of the time road safety audits are reserved for big and expensive project with a high expected impact on traffic safety. However an audit can be applied on all road projects and on an even higher scale of spatial developments. The audit can be implemented in all phases of a project: before the design stage, general planning, preliminary design, before opening of the road. Furthermore an audit can be done with existing road or with road works. Depending on the scale of the works, an audit can be combined for several phases. Checklists are often used when performing an audit, amongst others in relation to the experience of the auditor. These checklists serve as a reminder for the auditor in that he wouldn't forget important aspects. They are however nothing more than an aid, the judgement of the audit team remains most important. At each audit several actors are involved with each their own task. It is important for the audit team to be able to work independently from the client and designer. With disagreements between designer and audit team the client will always be decisive.