Verlaging van de snelheidslimiet voor vrachtwagens: Effecten op verkeersveiligheid

Abstract

De Vlaamse overheid overweegt om voor alle vrachtwagens een snelheidslimiet in te voeren van 80 km/h. Momenteel bedraagt de snelheidslimiet op snelwegen nog 90 km/h voor vrachtwagens boven 7,5 ton en 120 km/h voor vrachtwagens met een toegelaten massa tussen 3,5 en 7,5 ton. Dit rapport beoogt een inschatting van deze maatregel op de verkeersveiligheid.

Op basis van een literatuuronderzoek is nagegaan wat de impact is van een limietverlaging op de werkelijk gereden snelheid en de spreiding van de snelheid van de verschillende voertuigen. Uit de literatuur blijkt dat een verlaging van de snelheidslimiet bijna steeds aanleiding geeft tot een lagere snelheid. Omdat de limietverlaging in dit geval toegepast wordt op een bepaalde groep voertuigen neemt de spreiding van de globale verkeersstroom toe.

Daarna is nagegaan wat de impact is van de snelheid op de ongevallenkans. Uit de internationale literatuur blijkt dat een lagere snelheid geassocieerd wordt met een lagere ongevalskans. De invloed van de spreiding van de snelheid is minder eenduidig. Voertuigen die sneller rijden dan gemiddeld kennen zeker een verhoogd risico op een ongeval. Voor voertuigen die trager rijden dan gemiddeld is dit niet zeker. Sommige studies geven ook voor hen een verhoogd risico, andere vinden dit verhoogde risico niet terug. Naast de ongevalskans beïnvloedt de snelheid ook de ongevalsernst. Hoe sneller gereden wordt, hoe ernstiger het ongeval. Hierover zijn alle onderzoeken het eens.

Het effect van een limietverlaging kan vergroot worden door ondersteunende maatregelen. Zo legt Europa een snelheidsbegrenzer op voor alle vrachtwagens zwaarder dan 3,5 ton. In België is dit momenteel nog maar van kracht voor vrachtwagens zwaarder dan 12 ton. De begrenzing is afgesteld op een snelheid van 90 km/h (en niet 80 km/h). Een andere maatregel die overwogen wordt, is het inhaalverbod voor vrachtwagens op snelwegen.

Op basis van de gevonden verbanden is een inschatting gemaakt van de veiligheidswinst op Vlaamse snelwegen. De reductie van het aantal letselongevallen, gekwetsten en betrokken voertuigen werd berekend voor een aantal scenario’s. Uit alle scenario’s blijkt dat het verlagen van de snelheidslimiet een reductie van het aantal ongevallen op de Vlaamse snelwegen met 1 tot 6% tot gevolg heeft. Uit de simulaties blijkt ook dat als het verschil tussen de snelheid van de vrachtwagens en de personenwagens té groot wordt, de winst voor de verkeersveiligheid terug kan verminderen. Van de gebruikte scenario’s lijkt de combinatie van een limietverlaging tot 80 km/u met een snelheidsbegrenzer om inderdaad een lagere snelheid af te dwingen het beste.

The Flemish government considers the installation of a lower speed limit for trucks. Heavy trucks (heavier than 7,5 t) are now limited to 90 km/h on freeways, lighter trucks (between 3,5 and 7,5 t) are limited to 120 km/h. In the future this speed limit should be reduced to 80 km/h for all of them. This report intends to assess the effects of this measure on traffic safety. Based on the literature review we looked into the impact a lower speed limit for trucks has towards real speeds and the speed variation among the different vehicles. From the literature we know that lowering speed limits results most of the times in a lower speed. Because the lower speed limit is only adopted to a certain group of vehicles, dispersion in the overall traffic stream increases. Next the correlation between speed and crash rate is considered. International literature shows that a lower speed is associated with a lower crash rate. The impact of speed variation is less clear. Vehicles that drive faster than the mean speed have a higher risk of collisions. For vehicles that travel slower than the mean speed this clear connection does not exist. Some studies state that they also are subject to a higher crash rate,while other studies don’t find this higher crash rate. Not only is the crash rate influenced by speed. Speed also affects the severity of a crash. The higher the speed, the higher the severity of the crash. All researchers agree on this topic. The effect of a lower speed limit can be augmented by means of supportive measures. Europe obliges the use of a speed limiter for all trucks heavier than 3,5 t. Belgium obliges for now the use of a speed limiter only for trucks above 12 t. The speed is limited to 90 km/h (and not 80 km/h). An other measure considered is an overtaking ban for trucks on freeways. Based on the relations found in the literature an estimate is made of the gains in traffic safety on Flemish freeways. The reductions of the number of injury accidents, injuries and vehicles involved are calculated following some possible scenarios. All calculations show a reduction in the number of accidents on Flemish freeways of 1 to 6%. But the calculations also show that if the difference in speed between trucks and passenger cars becomes too large, the gain in traffic safety becomes less pronounced. From the scenarios used, the combination of a decrease in speed limit for trucks to 80 km/u together with a speed limiter seems the best option.