Ongevallen in doortochten: Een risicoanalyse van doortochten als geheel

Abstract

Dit rapport is het voorlopig laatste in een reeks van 3 rapporten rond verkeersveiligheid in de bebouwde omgeving. In een eerste rapport werd aan de hand van een literatuurstudie de invloed van verschillende infrastructuurkenmerken op de verkeersveiligheid nagegaan. In een tweede rapport werd aan de hand van Vlaamse cijfers een risicoanalyse gemaakt van de doortochten (hier gedefinieerd als gewestwegen binnen de bebouwde kom) op basis van de elementen uit het dwarsprofiel. Dit rapport doet hetzelfde, maar nu op het niveau van de doortocht als geheel.

De data die gebruikt werden voor dit onderzoek, zijn in de eerste plaats afkomstig uit de inventarisatie opgemaakt voor de behoefteanalyse van AWV, met betrekking tot doortochten. Het bestand bevat 321 doortochten, verdeeld over gans Vlaanderen. De ongevallen van 1996 tot en met 2001 worden gebruikt.

Het doel van de studie is om op basis van beschikbare gegevens na te gaan wat de impact is van specifieke kenmerken van verkeer, weg en omgeving op de onveiligheid van Vlaamse doortochten. Dit gebeurt op basis van een cross-sectionele studie. Dit opzet gaat uit van gegevens die op een bepaald moment verzameld zijn voor verschillende doortochten uit het onderzoeksgebied.

Binnen het statistische pakket SAS zijn, met behulp van de procedure GENMOD, modellen opgebouwd die het aantal ongevallen geven in functie van een aantal parameters die beschikbaar zijn op het niveau van de doortocht als geheel. Er worden in eerste instantie modellen opgebouwd voor het globale aantal ongevallen op het geheel van de doortochten. Hierbij wordt tevens nagegaan welke intensiteitsfunctie (het vooropgestelde verband tussen voertuigintensiteit en het aantal ongevallen) het best voldoet.

Daarnaast komen ook modellen aan bod die zicht toespitsen op een bepaald type ongevallen (ongevallen met fietsers, met voetgangers, ongevallen met doden of zwaargewonden, kruispunt- of wegvakongevallen, …), of op een meer specifiek doortochttype (4 doortochttypen worden onderscheiden volgens de toegelaten snelheid, het aantal rijstroken en de ligging van de doortocht (invalsweg naar een stad, aan de rand van een woonkern, dwars door een woonkern, ontsloten via een randweg)).

De modellen verklaren de variatie in het aantal ongevallen voor bestaande doortochten. De gevonden verbanden hoeven echter niet causaal te zijn. De modellen zijn dan ook niet geschikt om veranderingen in het aantal ongevallen te voorspellen ten gevolge van een doortochtherinrichting. De wijziging van het aantal ongevallen ten gevolge van een doortochtherinrichting kan wel bepaald worden wanneer de modellen gecombineerd worden met de resultaten van een Voor-Na studie. De modellen kunnen ook een hulpmiddel zijn bij de prioriteitenbepaling voor de doortochtherinrichtingen.

Modellen die het aantal ongevallen op doortochtniveau willen voorspellen, moeten minstens de voertuigintensiteit en de lengte van de doortocht bevatten als verklarende variabelen. Wanneer het aantal ongevallen waarbij specifieke weggebruikers betrokken zijn, bepaald moet worden, verdient het aanbeveling om ook het aantal van de betrokken weggebruikers dat gebruik maakt van de doortocht, op te nemen bij de verklarende variabelen. Bijkomende variabelen zoals het aantal kruispunten, het aantal gemeenschapsvoorzieningen of het aantal inwoners kunnen nog een beperkte verbetering van de modellen opleveren.