Complexe wondzorg in Limburg: resultaten van de enquête bij de thuisverpleegkundigen

Abstract

Doel In dit onderzoek is nagegaan of de drie probleemstellingen met betrekking tot complexe wondzorg in de thuiszorg die men in de literatuur kan terug vinden, daadwerkelijk voorkomen in Limburg: • bij de thuisverpleegkundigen is er een tekort aan kennis over wondzorg • er is een beperkte multidisciplinaire aanpak van de wondzorg bij de thuisverpleegkundigen • de financiële vergoeding dekt de kosten van het gepresteerde werk niet of nauwelijks

Bovendien wil het onderzoek een beeld weergeven van welke wonden er nu juist thuis verzorgd worden en hoeveel tijd dit in beslag neemt. Methode Er werden thuisverpleegkundigen van het Wit-Gele Kruis (n=346) en zelfstandige thuisverpleegkundigen (n=45) bevraagd naar complexe wondzorg via een online enquête.

Resultaten De vijf meest voorkomende wonden die de thuisverpleegkundigen verzorgen zijn enkelvoudige wondzorgen, complexe wiekzorgen, complexe ulcuszorg < 60cm², complexe decubituswonden < 60cm² en complexe diabeteswonden < 60cm². Specifieke wondzorgen komen minder vaak voor dan complexe wondzorgen in de thuiszorg.

Bij de thuisverpleegkundigen verzorgt de kleine helft 0-5 wonden per week, een kwart 6-10 wonden per week en nog een kwart 11-30 wonden per week.

De kennis van wondzorg is zeker niet perfect: 60% van de respondenten hadden minder dan 73% correcte antwoorden op de test. Respondenten die ulcus wonden verzorgen scoren ook beter op de vragen over ulcus wonden. Hiervoor is er een link tussen ervaring en kennis.

Met behulp van een lineaire regressie is de voorspelling dat men gemiddeld 10.8 op 15 op de kennistest haalt. Iemand die de opleiding tot referentieverpleegkundige wondzorg gevolgd heeft, haalt 2,2 meer. 65% van de respondenten heeft geen extra externe opleiding gevolgd om wonden te verzorgen. Slechts 8% heeft een opleiding gevolgd tot referentieverpleegkundige wondzorg.

Bij bijna iedereen worden er wondzorg behandelingen opgestart door de huisarts. En bij de meerderheid worden ook behandelingen opgestart door een gespecialiseerde arts. Bij een vijfde van de verpleegkundigen worden er behandelingen opgestart door de referentieverpleegkundige, en bij een tiende door een wondconsultatie. Bijna iedereen krijgt bij problemen hulp van de referentieverpleegkundige of de wondzorgspecialist. De meerderheid ook van de huisarts.

In ruwe termen kunnen we stellen dat een kwart van de thuisverpleegkundigen vrij beperkte contacten heeft met andere zorgverleners voor de wondbehandeling, maar dat zeker de helft samenwerkt met 2 à 3 zorgverleners.

De terugbetaling voor wondzorg is in de voorgestelde situaties bijna overal ontoereikend. Conclusies De basiskennis van wondzorg kan nog veel beter, zeker als je ziet dat verpleegkundigen slecht scoren op de kennisvragen over decubitus, veneus en arterieel ulcus. Dit soort complexe en specifieke wonden wordt nochtans regelmatig verzorgd door de verpleegkundigen. Verpleegkundigen die de opleiding tot referentieverpleegkundige wondzorg hebben gevolgd scoren beduidend beter op de kennistest. De meeste van de wondzorg behandelingen worden ingesteld door de huisarts en de arts specialisten. Bijna iedereen krijgt bij problemen met een wondzorg hulp van de referentieverpleegkundige of de wondzorgspecialist.. Thuisverpleegkundigen die bijscholingen gevolgd hebben, hebben minder personen waar ze hulp aan vragen dan verpleegkundigen die geen bijscholing volgen. Aan de hand van deze enquête is er geen specifiek profiel gevonden van thuisverpleegkundigen die op een of andere manier meer multidisciplinair werken dan anderen. Uit verschillende scenario’s over de kostprijs van een wondverzorging kunnen we afleiden dat een standaard thuisverpleegkundige voor een eenvoudige wondzorg in een aantal situaties correct wordt betaald. Maar voor complexe en specifieke wondzorg dekt de terugbetaling enkel de kosten als er slechts 3 minuten nodig zijn om van bed tot bed te gaan. In alle andere gevallen is de verpleegkundige onderbetaald. Een ruwe schatting van de kostprijs van een verzorging van een specifieke wondzorg door een referentieverpleegkundige wondzorg geeft aan dat slechts een vijfde tot de helft van de werkelijke kostprijs terugbetaald wordt door het RIZIV.