Functionele MR-beeldvorming van de hersenen - klinische toepassing bij hersentumoren - reproduceerbaarheid van motorcortex activatie

Abstract

Deze thesis bestaat uit een literatuurstudie over functionele gebieden in de hersenen, gevolgd door 2 studies over functionele magnetische resonantie beeldvorming (f-MRI) van de hersenen. Studie 1 handelde over de klinische toepassing van f-MRI voor de preoperatieve lokalisatie van eloquente hersenzones ten opzichte van hersentumoren. Dit was een patiëntenstudie met als doel de preoperatieve besluitvorming die in het ziekenhuis Oost-Limburg gebeurd op basis van f- MRI onderzoeken te evalueren. In deze studie werden 56 patiënten opgenomen die een preoperatieve oppuntstelling van een tumoraal letsel in de nabijheid van een eloquent hersengebied ondergingen. De afstand en ligging van de tumor ten opzichte van de f-MRI-activatiezone representatief voor dit eloquent hersengebied werd bepaald. De postoperatieve toestand van de patiënten werd vergeleken met het f-MRI resultaat. Bij negen patiënten was het f-MRI resultaat klinisch niet bruikbaar. Bij twintig van de zesenvijftig patiënten bevond de tumor zich op meer dan 2 cm van het eloquente hersengebied bevond, en werd geen neurologisch letsel verwacht na heelkunde. Twee van deze patiënten hadden toch een neurologisch deficiet, maar enkel tijdelijk. Bij zevenentwintig van de zesenvijftig patiënten bevond de tumor zich op minder dan 2 cm van de activatiezone, en corticale stimulatie werd tijdens de operatie toegepast voor gedetailleerde aflijning de eloquente cortex. Acht van deze patiënten vertoonden postoperatief een neurologisch deficiet. Aan de hand van deze studie werd geconcludeerd dat f-MRI een klinisch bruikbare ‘tool’ is om reeds preoperatief de anatomische locatie van eloquente hersenzones te bepalen ten opzichte van een tumoraal proces in de hersenen. Deze f-MRI onderzoeken spelen een belangrijke rol in de preoperatieve besluitvorming en de chirurgische planning van patiënten met een hersentumor. Studie 2 is getiteld ‘Reproduceerbaarheid van motorcortex activatie’. Het doel van deze studie was de kwantitatieve reproduceerbaarheid van het f-MRI onderzoek te bepalen. Voor deze pilootstudie werden twee testgroepen samengesteld, één met tien patiënten en één met vier testpersonen en één patient. De kwantitatieve reproduceerbaarheid van de motorcortex activatie werd voxel per voxel geëvalueerd wat betreft locatie en intensiteit bij herhaling van het f-MRI onderzoek in dezelfde patiënt. Parameters zoals spatial smoothing, het vergroten van het betrouwbaarheidsinterval met als gevolg hogere p-waarden, en het paarsgewijs optellen van opeenvolgende f-MRI onderzoeken werden toegepast om de reproduceerbaarheid te verbeteren. Deze parameters werden gunstig bevonden om de reproduceerbaarheid van de voxel locatie te verhogen, maar globaal bleef de reproduceerbaarheid van geactiveerde voxels bij motorcortex stimulatie relatief laag. De intensiteit van de MR signaalverandering tussen rusttoestand en activatietoestand was niet significant verschillend bij herhaling van het f-MRI onderzoek. Er werd geconcludeerd dat in de onderzochte kleine studiepopulaties de kwantitatieve reproduceerbaarheid van de f-MRI onderzoeken op voxel niveau aanvaardbaar was wat betreft intensiteit en niet aanvaardbaar voor klinisch gebruik wat betreft locatie.