The maternal venous system: the ugly duckling of obstetrics

Abstract

Zowel de maternale vasculaire tonus als de hartfunctie tijdens zwangerschap worden beschouwd als cruciale factoren in de uitkomst van zowel moeder als kind. In dit complex verhaal van maternale hemodynamiek, hetgeen intens beschreven wordt in de huidige wetenschappelijke literatuur, wordt de rol van de maternale venen desalniettemin sterk onderschat. Tijdens deze thesis ontwikkelden en evalueerden wij een set van meetbare, objectieve parameters die een indicatie zijn voor veneuze functie, namelijk de veneuze impedantie index en de transitietijd van de veneuze pols. Deze parameters blijken onderhevig te zijn aan veranderingen geïnduceerd doorheen de normale zwangerschap en in preeclampsie, hetgeen ons in staat stelt deze te gebruiken in zwangerschapsgerelateerde hemodynamische studies. Uit onze studies besluiten wij dat het veneuze systeem een cruciale rol speelt in het hartminuutvolume, dewelke geschat kan worden door impedantie cardiografiee. De introductie van deze niet-invasieve technieken in de verloskunde stelt ons in staat een maternaal cardiovasculair profieel op te stellen die zowel slagaders als aders beschrijft, alsook de maternale hartfunctie. Het bestuderen van deze cascade aan cardiovasculaire veranderingen doorheen de zwangerschap gebruikmakende van zulke niet-invasieve, gemakkelijk toepasbare en zeer toegankelijke methodes geeft ons de mogelijkheid dit maternaal cardiovasculair profiel toe te passen in meerdere klinische omstandigheden. Het vroege opsporen van laag en hoog risico pati enten, samen met de onderverdeling van de verschillende zwangerschapsaandoeningen, zal ons gidsen in de klinische aanpak van onze zwangere populatie voor zowel preventie als behandeling en opvolging. Deze thesis illustreert dat het veneuze systeem, zijnde "het lelijke eendje" van de verloskunde genegeerd door de medische wereld, verandert en transformeert tot een mooie zwaan, aanvaard door de verloskundige wereld. We hopen dat de lezer van deze thesis zo overtuigd is als zijn auteur, en dat dit het begin mag zijn van vele studies omtrent het maternale veneuze systeem - een belangrijk puzzelstukje van de zwangerschapsfysiologie.

In pregnancy, both maternal vascular tone and cardiac function are considered key players to reach a normal outcome for both mother and child. This complex story of maternal hemodynamics is intensely discussed in current scientific literature, however the role of the maternal veins has been strongly underestimated. During this thesis, we developed and evaluated a set of measurable objective parameters which give an indication of venous function, i.e. the venous impedance index and the venous pulse transit time. These parameters turned out to be subject to changes throughout normal pregnancy and in preeclampsia enabling their use in gestational hemodynamic studies. From our studies, we concluded that the venous system is a crucial determinant of cardiac output, which can be estimated by impedance cardiography. The introduction of these non-invasive techniques in obstetrics enabled us to create a maternal cardiovascular profile, integrating both arteries and veins, as well as maternal cardiac function. Studying the cascade of cardiovascular changes throughout pregnancy using such non-invasive, easily applicable, and highly accessible methods gives us the opportunity to apply this maternal cardiovascular profile in several clinical settings. The early discrimination between low and high risk patients, together with the classification of different pregnancy disorders will help us guide the clinical work-up of our pregnant population regarding both prevention and treatment, as well as follow-up. This thesis illustrates that the venous system, being an “ugly duckling" at first neglected by the medical world, transforms and matures into a beautiful swan, accepted by the obstetric world. We hope that the reader of this thesis is as confident as its author that this is the beginning of many other studies regarding the maternal venous system, an important piece of the gestational physiology puzzle.