Patiëntveiligheid in de eerstelijnsgezondheidszorg: een stand van zaken en aanbevelingen

Abstract

In de literatuur rond patiëntveiligheid lag de onderzoeksfocus de voorbije twee decennia voornamelijk op de ziekenhuissector. Een groot deel van de zorg vindt echter plaats in de eerste lijn, een belangrijke hoeksteen binnen de gezondheidszorg. De stijgende prevalentie van patiënten met chronische aandoeningen en multimorbiditeit maakt bovendien dat heel wat zorgactiviteiten verschuiven naar die eerste lijn en mantelzorg. Gebaseerd op buitenlandse studies, wordt het aantal incidenten in de eerstelijnszorg geraamd op 2 tot 3 per 100 raadplegingen, waarvan 4% kan leiden tot schade voor de patiënt. Vermoed wordt dat dit cijfer echter een grove onderschatting is. In België is nog geen onderzoek gevoerd naar de omvang, de aard, en de gevolgen van incidenten in de eerste lijn. Dit artikel heeft als doel patiëntveiligheid in de eerstelijnsgezondheidszorg te beschrijven, vertrekkend vanuit de bestaande internationale literatuur, om zo concrete aanbevelingen aan te reiken voor de Belgische situatie.

Over the past two decades, research on patient safety mainly focused on the hospital setting. However, the majority of patients are treated in primary care facilities, a cornerstone in healthcare. Moreover, the rising prevalence of persons with chronic diseases results in a substantial number of patients with (chronic) care needs who are treated in primary and informal care. Numerous foreign studies have revealed that incidents in primary care do occur: the median from population-based record review studies was 2 to 3 incidents for every 100 consultations, of which 4% of these incidents may be associated with severe harm to the patient. In Belgium, no research has been conducted on the extent, nature, and impact of incidents in primary healthcare. The aim of this paper is to give a state of the art of the foreign literature and recommendations on patient safety in primary healthcare in Belgium.