Markttoezicht in de energiesector: Over onafhankelijkheid en verantwoordingsplicht van energieregulatoren

Abstract

Twintig jaar na de publicatie van het eerste pakket Europese liberaliseringsrichtlijnen zijn energieregulatoren niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Hoewel het EU-recht aan de wieg stond van de introductie van “de energieregulator” als onafhankelijke markttoezichthouder, spelen de energiewaakhonden vandaag voornamelijk een rol op nationaal en gewestelijk niveau. Zij fungeren als toezichthouder door het tegengaan van marktfalen, zorgen voor niet-discriminatoire toegang tot de markt door het reguleren van de tarieven, faciliteren het overleg binnen de energiemarkt, houden toezicht op de marktpartijen en informeren de consumenten.

Toch staat hun (institutionele) positie nog steeds onder druk. Dit vloeit hoofdzakelijk voort uit een zeer specifiek spanningsveld: enerzijds een Europese onafhankelijkheidstendens, waarbij de energieregulator volledig los dient te staan van enige (politieke) inmenging, en anderzijds de Belgische constitutionele en bestuursrechtelijke regels, waardoor de energieregulatoren – indien zij zijn ingericht binnen de uitvoerende macht – in principe onder politiek toezicht moeten staan. Dit spanningsveld dreigt bovendien een democratisch deficit te creëren.

De relevantie en actualiteitswaarde van dit boek ligt in het feit dat de energieregulatoren in België, met betrekking tot fundamentele aspecten van hun bevoegdheden en taken, nog steeds geconfronteerd worden met tegenkanting, net omwille van hun verregaande onafhankelijkheid. Dit boek tracht aan de hand van de juridische kenmerken van de energieregulatoren beide tendensen met elkaar te verzoenen, waardoor het markttoezicht een groter legitiem draagvlak krijgt. Hierbij worden aanbevelingen geformuleerd die enerzijds de onafhankelijkheid van de regulatoren versterken, maar anderzijds ook hun verantwoordingsplicht uitbreiden.

Het boek biedt een uniek inzicht in diverse theoretische én praktische aspecten van het arkttoezicht in de energiesector. Het boek richt zich tot advocaten, magistraten, regulatoren, energiebedrijven, beleidsmakers, academici en iedereen met een bijzondere interesse in het staats-, bestuurs- en energierecht.

Laura De Deyne schreef dit boek als doctoraal onderzoeker aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Hasselt. Momenteel is zij werkzaam als advocate aan de balie van Brussel.