Zelffinanciering als bedrijfsmodel voor openbare diensten: Gevalstudie justitie

Abstract

Een hogere kostendekkingsgraad van openbare diensten, zoals Justitie, kan worden gerealiseerd door een daling van de uitgaven enerzijds of een verhoging van de eigen inkomsten anderzijds. Dit leidt tot een verlichting van de druk op het staatsbudget en mogelijk van de fiscale druk op de belastingplichtigen. Tegelijkertijd kunnen hogere eigen inkomsten van de rechtbanken een financiële drempel vormen voor mindervermogende rechtszoekenden, waardoor het internationaal recht van toegang tot Justitie in het gedrang komt. Van alle leden van de Raad van Europa kent Oostenrijk met 111,25 % de hoogste kostendekkingsgraad voor het justitieel systeem; in België bedraagt deze kostendekkingsgraad amper 3,73 %. De kritische succesfactoren van het zelfbedruipende Oostenrijkse gerechtelijke systeem zijn: (1) een alternatieve kruisfinanciering en (2) een verlaging van de proceskosten door de integrale informatisering van rechtsprocedures, aangevuld met (3) een publiek omnium rechtsbijstandssysteem. Deze bijdrage gaat de mogelijkheden na om, naar Oostenrijks voorbeeld, de prestaties en de autofinanciering van de rechtspraak in België te verbeteren.