Gerechtelijke bemiddeling: knelpunten & mogelijkheden

Abstract

Na meer dan tien jaar praktijkervaring met de Bemiddelingswet, die overigens op het punt staat ingrijpend gewijzigd te worden, is het de hoogste tijd voor een evaluatie. Wat is de huidige stand van zaken op vlak van bemiddeling? Het onderzoek focust op de gerechtelijke fase, wanneer de rechtszoekende bij justitie aanklopt voor hulp bij zijn conflictoplossing. Welke rol/verantwoordelijkheid is er in dit geval weggelegd met betrekking tot bemiddeling? Zowel in hoofde van de overheid als in hoofde van belangrijke juridische actoren zoals advocaten, magistraten en notarissen. Welke ruimte is er nog voor bemiddeling en hoe pakken we dit dan best aan? Er wordt meer bepaald gezocht naar een antwoord op volgende prangende vraag: hoe kunnen wetgeving, beleid en de gerechtelijke organisatie een faciliterend juridisch kader bieden voor het gebruik van bemiddeling in rechtszaken? Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden, wordt niet louter berust op een klassieke literatuurstudie. Het onderzoek bestaat ook uit een belangrijk empirisch luik: een bevraging waaraan maar liefst 1.600 Belgische advocaten, magistraten, notarissen en erkende bemiddelaars hebben deelgenomen. Aan de hand van interviews, focusgroepen en een grootschalige enquête kon cruciale informatie bekomen worden omtrent de huidige stand van zaken van de Belgische bemiddelingspraktijk en de noden en wensen in het veld. Op basis van een grondige juridische analyse van de bevindingen, komt de auteur tot enkele concrete voorstellen om het juridisch kader en de gerechtelijke organisatie beter af te stemmen op het gebruik van bemiddeling (en andere ADR) in de gerechtelijke fase. Ook recente evoluties en de nakende wetswijzigingen blijven hierbij niet onbesproken.