Vluchten als halszaak. Over het oeuvre van Koen Deprez

Abstract

Mijn eerste confrontatie met het werk van de voortvluchtige was als kind. In de straat van onze huisarts had hij zijn bunker gebouwd: een volume dat nauwelijks boven het maaiveld aan de straatkant uitstak, omringd door onopvallende gezinswoningen. (Fig. 1) Het huis was als een barst in de alledaagsheid van mijn dorp, en in mijn verbeelding verbonden met al die andere moderne infrastructuur in het landschap van het pajottenland. Het maakte deel uit van een mysterieus netwerk van schizofrene elementen die af en toe opdoken in de zichtlijnen vanuit de traditionele woonwijken, voorbij de glooiende velden die sinds de tijd van Breughel weinig waren veranderd. Er was de koeltoren van een gascentrale langs het kanaal, de smalle zendmast van de openbare omroep, de Brusselse hoogbouw in de verte, en de eclectische lompheid van het justitiepaleis, gebouwd op de voormalige galgenberg van de hoofdstad van Europa. De plek waar ook Vesalius zou opgroeien tussen de lichamen van de gehangenen en zijn interesse voor de menselijke anatomie zou ontwikkelen. Elk zichzelf respecterend dorp had in het verleden wel een galg voor misdadigers, zoals we die bijvoorbeeld terugvinden op het laatste schilderij van Breughel: De ekster op de galg, uit 1568. Ook in het dorp waarin ik opgroeide: mijn huisarts woonde in de Galgstraat. Geweld heeft de voortvluchtige altijd gefascineerd. Een collage, Executions of Time (1989), (Fig. 2) toont een ruimtetuig in een oude gravure, naast een guillotine die net haar werk heeft gedaan. Een jongetje met pet kijkt toe. Het is me niet duidelijk of hij de zoon van de onthoofde is, of de zoon van de beul. Een stamboom maakt goed galgenhout: op de vraag wat hij later wou worden, antwoordde een klasgenootje in mijn lagere school doodernstig: 'Dief, zoals mijn vader'. De vader van de voortvluchtige stond aan de andere kant: die van de wet, als