Pensioenseminar 2019: wat kan de beste van de klas nog leren?

Abstract

Auteurs: mr. S.H.W.A. (Stefan) Bemelmans en mr. drs. P.J.T. (Pim) Mertens, respectievelijk Promovendus aan Maastricht University/Expertisecentrum ITEM en de Universiteit Hasselt en Wetenschappelijk coördinator bij Expertisecentrum ITEM Op maandag 28 januari 2019 vond het 8ste Pensioenseminar bij Universiteit Maastricht plaats. Het thema 'Pensioen: Outside In-Pensioen in Europa: Nederland de laatste dinosaurus?' werd vanuit de wetenschap, praktijk en politiek belicht. Volgens Janwillem Bouma (voorzitter PensionsEurope) dient Europa niet alleen oog te hebben voor Nederland, maar dient Nederland ook oog voor Europa en de andere lidstaten te hebben. Gezien de Europeesrechtelijke vrijheid van arbeid heeft Europa immers wel degelijk met pensioen te maken. Er blijft echter een spanningsboog bestaan tussen het lokale arbeidsrechtelijke denken en het Europese product gedreven denken. Dit artikel licht de bevindingen, aanbevelingen en conclusies uit die in dit Pensioenseminar aan bod zijn gekomen. Pensioenkwalificatie: wat is pensioen? De verschillende pensioenopvattingen tussen Nederland, België en Duitsland blijken volgens Bastiaan Didden (ITEM PhD onderzoeker) met name uit de karakterisering, wetgeving en de wisselwerking van de pensioenpijlers. In het algemeen bestaan twee karakteriseringen ten aanzien van het aanvullend pensioen. In Duitsland worden aanvullende pensioenregelingen met name gezien als HR-instrument om hooggekwalificeerde werknemers aan te trekken. In Nederland geldt daarentegen het inkomensvervangende karakter sterker. Concurrentie wordt ook juist van de baan gehouden door de wettelijke verplichting van de sectorale arbeidsvoorwaarden. Ook België zet zich in voor het inkomensvervangende karakter door de uitrol van sectorale pensioenregelingen, sinds de introductie van de Wet op de Aanvullende Pensioenen in 2004. Een ander karakteriseringspunt is de flexibiliteit. Nederland hecht veel waarde aan de annuïtaire uitkering. De kwalificering van pensioen als uitgesteld loon maakt een eenmalige uitkering in België wel mogelijk. Waar Nederland protectionistisch is, legt België de verantwoordelijkheid voor de lange termijn meer bij de gepensioneerde. Ten tweede de reglementering door het civiele recht, arbeidsrecht en met name het sociaal zekerheidsrecht en belastingrecht. Het sociaal zekerheidsrecht heeft in beginsel alleen betrekking op de eerste pijler. Gezien het relatief grotere belang van de eerste pijler in België en Duitsland dan in Nederland, is het sociaal zekerheidsrecht ook van onderscheidend belang. Door middel van het belastingrecht kunnen nationale pensioenstelsels verruimd en verdiept worden aan de hand van pensioensparen. In contrast met Nederland zijn in