De wettelijke pensioenvoorziening van de grensoverschrijdend mobiele werknemer vanuit Belgisch, Duits en Nederlands perspectief (deel I)

Abstract

Het grensoverschrijdend (fiscaal) pensioenrecht is mede vanwege het samenspel tussen Europese, internationale en nationale wet- en regelgeving een dynamisch, complex en interessant rechtsgebied. Tegelijkertijd stelt dit de grensoverschrijdend mobiele werknemer voor uiteenlopende vraagstukken en uitdagingen. De 27 lidstaten binnen de Europese Unie kennen immers een eigen pensioensysteem. Gelet op de bevoegdheidsafbakening kan de Europese Unie in beginsel niet direct invloed uitoefenen op het nationaal pensioensystem. Desalniettemin geldt als uitgangspunt dat de Europese Commissie binnen de Europese Unie een adequaat pensioen voor alle werknemers (en zelfstandigen) bestempelt tot prioriteit. In deze bijdrage – als eerste deel van de aangekondigde Pensioenreeks in dit Vakblad – analyseren de auteurs aan de hand van een rechtsvergelijking de wettelijke pensioenvoorziening (eerste pensioenpijler) tussen België, Duitsland en Nederland. De auteurs analyseren op welke wijze deze drie nationale pensioensystemen invulling geven aan de adequaatheid van pensioenen en in hoeverre rekening wordt gehouden met de positie en belangen van de grensoverschrijdend mobiele werknemer. In deze bijdrage wordt enkel de regeling omtrent de (pensioen)deelnemende werknemer besproken; de (zelfstandige) ondernemer blijft derhalve onbesproken. Uit deze rechtsvergelijking zal volgen dat de Belgische, Duitse en Nederlandse wettelijke pensioenvoorziening zowel kenmerkende overeenkomsten als verschillen kent en de positie en belangen van de grensoverschrijdend mobiele werknemer vaak worden vergeten.