De uitvoering van het Europees recht op het lokaal niveau: Het Bestuursdecreet als voorbeeld

Abstract

De periode waarin de bevoegdheidssfeer van lokale besturen ver van het Europese forum was verwijderd, ligt reeds lange tijd achter ons. Naarmate het Europese integratieproces vordert, spelen de gedecentraliseerde besturen in toenemende mate een rol op het Europese forum. Dit is mogelijk door de institutionele autonomie waarover de lidstaten van de Europese Unie beschikken. Deze autonomie biedt hen namelijk de vrijheid om de bevoegdheden die voortvloeien uit de Europese rechtsorde intern naar eigen goeddunken te verdelen. Op deze manier kunnen de lidstaten de verplichtingen voortvloeiend uit de steeds verder reikende Europese integratie opvangen door middel van decentralisatie. De tendens van decentralisatie wordt ook binnen de Belgische rechtsorde zelf reeds geruime tijd aangegrepen om de evolutie van de overheid van nachtwakersstaat tot haar huidige model op te vangen. Dat ook de bevoegdheden voortvloeiend uit het Europees recht niet ontsnappen aan de huidige tendens tot toenemende decentralisatie, hoeft dan ook niet te verbazen. Bovendien is ook de erkenning van de laagste bestuursniveaus door de Unie heden een feit. Meer nog, er valt te verwachten dat de Unie in de toekomst in toenemende mate zal inzetten op de regionale en lokale overheden. Dat de gedecentraliseerde besturen binnen de uitoefening van hun bestuurspraktijk niet meer om het Unierecht heen kunnen, valt dan ook niet te betwisten Heden vormen lokale besturen aldus het uitvoeringsniveau van een gelaagd wettelijk kader. Dit wettelijk kader situeert zich niet alleen op het niveau van de gemeenschappen, gewesten en de federatie, maar tevens op het Europese niveau. Dergelijk gelaagd kader maakt het voor lokale besturen niet altijd gemakkelijk om te bepalen welke regelgeving op hen van toepassing is. Bovendien staan de lokale besturen dermate onder druk dat lokale prioriteiten dienen te worden bepaald. Toch is het van belang dat zowel bij de tenuitvoerlegging van het lokale takenpakket alsook bij het uitstippelen van het lokale beleid rekening wordt gehouden met het nationale wettelijk kader, alsook de regelgeving uitgevaardigd op het Europese niveau. In welke mate lokale besturen rekening dienen te houden met de juridische evoluties op het Europese niveau wordt in wat volgt kort toegelicht. Die toelichting grijpt regelmatig terug naar het Bestuursdecreet dat op 1 januari 2019 grotendeels in werking is getreden. Dit decreet bevat niet alleen heel wat bepalingen die te herleiden zijn tot het Europees recht, maar heeft tevens de druk op de lokale