Terrorisme en internationale mobiliteit: een coherent beleid of nattevingerwerk?

Abstract

Terrorisme en internationale mobiliteit: een coherent beleid of nattevingerwerk? Synthese De voorbije decennia heeft de Belgische overheid tal van antiterreurmaatregelen genomen. De focus van dit artikel ligt op maatregelen die betrekking hebben op internationale mobiliteit: de strafbaarstelling van reizen met een terroristisch oogmerk, de intrekking van paspoorten of identiteitskaarten, de afname van nationaliteit en de daaropvolgende uitwijzing van het grondgebied. Wanneer het aannemen van allerlei maatregelen in verschillende rechtstakken ondoordacht gebeurt, i.e. zonder deze op elkaar af te stemmen, kan de coherentie van het antiterreurbeleid hieronder lijden. De wetgeving lijkt inderdaad twee richtingen uit te gaan: enerzijds wil ze personen in België houden (bijvoorbeeld door het intrekken van reisdocumenten) en anderzijds wil ze personen het land uitzetten of buitenhouden (bijvoorbeeld door nationaliteitsafname en daaropvolgende uitwijzing). De door dit artikel naar voren geschoven hypothese is dat de overheid bepaalde personen wil verhinderen te vertrekken, uit vrees voor een (verdere) radicalisering in het buitenland. Preventie lijkt bij hen dus de insteek. Andere personen zouden dan weer te gevaarlijk zijn om in het land te houden en de overheid zal hen dan ook van het grondgebied trachten te verwijderen. Preventie zou bij hen niet meer aan de orde zijn. Bij een grondige analyse lijkt dit onderscheid echter te vervagen. We stellen ons dan ook de vraag hoe de coherentie in het Belgische antiterreurbeleid op vlak van internationale mobiliteit zou kunnen worden verbeterd. Inleiding ANTI-TERREURMAATREGELEN OP VLAK VAN INTERNATIONALE MOBILITEIT-Deze bijdrage bespreekt enkele maatregelen die de Belgische overheid heeft genomen in het kader van de strijd tegen terrorisme. De focus ligt op maatregelen die de internationale mobiliteit beperken: de strafbaarstelling van reizen met een terroristisch oogmerk, de intrekking van het paspoort of de identiteitskaart, de afname van nationaliteit (of vervallenverklaring) en de daaropvolgende uitwijzing van het grondgebied. De VN Veiligheidsraad wees namelijk al meermaals op het belang van het voorkomen dat terroristen zich over grenzen heen verplaatsen. 3 Dit is uiteraard maar een deel van het verhaal. De geschiedenis heeft geleerd dat ook homegrown fighters zeer gevaarlijk kunnen zijn. 4 De maatregelen die de overheid op dit vlak heeft genomen, laten we in dit artikel echter buiten beschouwing.