De transformatie naar een duurzame en circulaire economie: enkele uitdagingen

Abstract

4 nuMMer 4, juli 2022 / sdu TijdschrifT AAnbesTedingsrechT en sTAATssTeun DUURZAAMHEID 33. De transformatie naar een duurzame en circulaire economie: enkele uitdagingen PROF. DR. S.A.D. VAN GARSSE Zowel nationaal als internationaal komen overheidsop-drachten steeds meer onder de aandacht als een belangrijk instrument om tot meer duurzaamheid te komen. Zo kan bijvoorbeeld worden gewezen op de Sustainable Development Goals. In het bijzonder kan melding worden gemaakt van SDG nummer 12 waar wordt gewezen op het feit dat duurzaamheid bij overheidsopdrachten moet worden bevorderd. Ook op Europees niveau wordt intussen een tandje bijgestoken. Nadat bijzonder veel aandacht werd besteed aan Green Procurement en aan Social Procurement krijgt tegenwoordig vooral het concept circulaire economie veel aandacht. In overeenstemming met de doelstelling van de EU om uiterlijk in 2050 klimaatneutraliteit te realiseren, zoals ook opgenomen in de Green Deal 1 , diende de Europese Commissie heel recent in 2022 een eerste pakket aan concrete maatregelen in om de overgang naar een circulaire economie substantieel te versnellen. 2 Op diverse fronten worden maatregelen genomen, onder meer om vroegtijdige slijtage van producten tegen te gaan, de duurzaamheid en repareerbaarheid van producten te verbeteren en de consu-mentenrechten aan te vullen met het recht op reparatie. Ook is het de bedoeling om greenwashing te bestrijden. Stap voor stap wil men zo de volledige economie transfor-meren zodat in alle stadia van een waardeketen aandacht wordt besteed aan circulariteit 3 en duurzaamheid. Ook zal gewerkt worden aan digitale paspoorten voor producten. Het leidt weinig twijfel dat al deze maatregelen ook een 1 https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_nl 2 https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/ initiatives/12567-Sustainable-products-initiative_en 3 Zie ook: A.L. Appelman en E. van Bergen, 'Circulair Inkopen: kansen, uitdagingen en mogelijkheden' , TA 2022/34 (afl. 4), p. 6. impact zullen hebben op overheidsaanbestedingen, ook al hebben ze in de kern een meer algemene toepassing. Dat de Europese Commissie intussen versneld inzet op circulariteit en bij uitbreiding duurzaamheid mag geen toeval heten. Op deze wijze wordt de economie minder afhankelijk gemaakt van fossiele energiebronnen en van ruwe grondstoffen. Terzelfdertijd wordt innovatie gesti-muleerd en zal de competitiviteit van Europese bedrijven worden vergroot. Dit komt de Europese Unie geopolitiek evident bijzonder goed uit. De transformatie zal evenwel naar verwachting in belangrijke mate afhangen van tech-nologie. Daarmee zullen nieuwe afhankelijkheden en uitda-gingen ontstaan die niet erg gemakkelijk te managen zullen zijn. Nieuwe systemen en technologieën zullen bijvoor-beeld ook door overheden moeten worden aangekocht en dat zal geen sinecure worden. Aanbestedende overheden dienen zich op deze transformatie grondig voor te berei-den. Gelet op de versnelling die de Europese Unie heeft ingezet zal er daarvoor weinig tijd zijn. Misschien een goed moment om het rapport van de tijdelijke commissie ICT-projecten nog eens onder het stof vandaan te halen. 4 Veel lessen die daar werden getrokken zijn immers nog steeds actueel en kunnen helpen de vele valkuilen te vermijden die de aankoop van complexe technologie met zich meebrengt. Over de auteur Prof. dr. S.A.D. (Steven) Van Garsse Hoogleraar aan de UHasselt en Universiteit Antwerpen en lid van de redactie van dit tijdschrift. 4 https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/ vjplo3eolmye Zowel nationaal als internationaal komen overheidsopdrachten steeds meer onder de aandacht als een belangrijk instrument om tot meer duurzaamheid te komen. Zo kan bijvoorbeeld worden gewezen op de Sustainable Development Goals. Ook op Europees niveau wordt intussen een tandje bijgestoken. Nadat bijzonder veel aandacht werd besteed aan Green Procurement en aan Social Procurement krijgt tegenwoordig vooral het concept circulaire economie veel aandacht \