De toetsing van bijzondere wetten door het Grondwettelijk Hof: een bijzondere toetsing

Abstract

Luc LAVRYSEN en Jan THEUNIS I. INLEIDING 1. De toetsing van bijzondere wetten is een bijzondere soort toetsing. Dat houdt verband met de toetsingsbevoegdheid van het Hof ten aanzien van bijzondere wetten, die tegelijk ook toetsingsnorm kunnen zijn (hoofdstuk II), maar meer nog met de bijzondere aard van die wetten, doordat zij doorgaans van institutionele aard zijn. Een aanzienlijke drempel is daarom het belangvereiste bij een beroep tot vernietiging van bijzondere wetten (hoofdstuk III). Eens voorbij die drempel zijn er nog enkele remmende factoren (hoofdstuk IV). Het Hof toetst in de regel niet of wetten, en dus ook bijzondere wetten, op wettige wijze tot stand zijn gekomen. Het wenst evenmin in te gaan op grieven die een bijzondere wetsbepaling betreffen, maar die in wezen voortvloeien uit een keuze van de grondwetgever zelf. Bovendien kent het Hof de wetgever in veel gevallen een ruime beleidsvrijheid toe (hoofdstuk V). Dat geldt met name ten aanzien van normen met een hoge "politieke lading", tot stand gekomen na een "intens politiek debat"1, wat nadrukkelijk het geval is voor bijzondere wetten, die daarbovenop een hogere democratische legitimiteit genieten aange-zien zij met een bijzondere meerderheid zijn goedgekeurd. Het gevolg is dat het Hof tot hiertoe slechts één bepaling van een bijzonderemeerderheidswet heeft vernietigd. Dezelfde remmende factoren gelden in principe in het prejudiciële conten-tieux (hoofdstuk VI) en ook wanneer het Hof, bij de beoordeling van een beroep tot vernietiging of van een prejudiciële vraag, een "exceptie van ongrondwettig-heid" van een bijzondere wet onderzoekt (hoofdstuk VII).2 Ook in die hypothese 1 Zie daarover B. MEEUSEN en L. FRANgois, "De ene toets is de andere niet. Variërende toet-singsintensiteit in de rechtspraak van het