De zorgvolmacht als instrument ter bevordering van de autonomie in de zorg

Abstract

Gepubliceerd door Tim Wuyts op 23 maart 2023 Uit de familiebarometer van de Federatie van het Notariaat (FedNot) blijkt dat steeds meer mensen een zorgvolmacht afsluiten. De zorgvolmacht werd ingevoerd bij de wet van 17 maart 2013 tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid en dit in navolging van een aanbeveling van de Raad van Europa. De zorgvolmacht is een vorm van buitengerechtelijke bescherming die wordt georganiseerd door het afsluiten van een lastgevingsovereenkomst die wordt geregistreerd (art. 490, eerste lid oud BW). De belangrijkste kenmerken van de zorgvolmacht In de zorgvolmacht kan een meerderjarige of ontvoogde minderjarige die niet geplaatst is onder een rechterlijke bescherming en wilsbekwaam (= lastgever) is één of meerdere personen (= lasthebbers) aanduiden die samen met of in de plaats beslissingen kunnen treffen over de persoon en/of de goederen van de lastgever. De lastgever kan ook beginselen opnemen in de zorgvolmacht die de lasthebber moet eerbiedigen bij de uitvoering van zijn opdracht (art. 490, derde lid oud BW). Er kunnen daarnaast ook wilsverklaringen in worden opgenomen. In het kader van de zorg kan bijvoorbeeld in de zorgvolmacht de keuze van het rusthuis of het woonzorgcentrum uitgedrukt worden, aangegeven worden wat er moet gebeuren met de gezinswoning bij opname, bepaald worden of en door wie thuisverzorging wordt verstrekt, er kunnen ook negatieve wilsverklaringen in het kader van de uitoefening van patiëntenrechten in worden opgenomen en zelfs een vertegenwoordiger worden aangeduid voor de uitoefening van de patiëntenrechten. De lastgever verliest door het afsluiten van een zorgvolmacht niet zijn (juridische) handelingsbekwaamheid. De wetgever beoogde bij de invoering ervan rechtszekerheid te creëren, misbruiken door lasthebbers zoveel als mogelijk te voorkomen, de burger te sensibiliseren en aan te zetten tot zelfbeschikking, aan het sociale netwerk een grotere rol toe te bedelen en de werklast voor de vrederechters te verminderen. Het betreft een laagdrempelige en informele regeling waarbij de Tijd voor Mensenrechten