De data coach in actie: een internationaal verkennend onderzoek naar de verschillende activiteiten, taken en rollen

Abstract

Afgelopen jaren is de beschikbaarheid en het gebruik van data in het onderwijs sterk toegenomen. Steeds meer schoolteams gaan ook met deze data aan de slag om de kwaliteit van hun school- en klaspraktijken te verbeteren en hierdoor stijgen de leerprestaties van leerlingen ook (Schildkamp, 2019; Schildkamp et al., 2013; Prenger & Schildkamp, 2018). Onderzoek toont echter aan dat schoolteams niet goed weten hoe ze op een effectieve manier gebruik kunnen maken van deze veelheid aan data. Leerkrachten gebruiken data niet op een manier dat leidt tot verandering of bijsturingen van de klaspraktijken (Marsh, Bertrand & Huguet, 2015). Ze bezitten namelijk niet de nodige vaardigheden zoals het formuleren van vragen, het analyseren en interpreteren van data alsook het uitvoeren van acties (Cosner, 2012; Heritage et al., 2009; Marsh et al., 2006; Oláh et al., 2010; Young, 2006; Goertz et al., 2009). Begeleiding en ondersteuning van schoolteams hierin is dus zeer belangrijk. Deze ondersteuning kan de vorm aannemen van een data coach. Data coaches lijken één van de faciliterende factoren die het gebruik van data door leerkrachten stimuleert en hen ook meer vaardig maakt in het nemen van beslissingen en acties op basis van de beschikbare data (Lachat et al., 2006; Marsh, 2012; Marsh et al., 2006; Marsh et al., 2010). Het belang van een data coach is onderzocht in de literatuur maar het is echter nog onduidelijk hoe deze rol er in de praktijk uitziet. Dit onderzoek biedt hier een antwoord op door een systematische literatuurreview uit te voeren in combinatie met de afname van verschillende expert-interviews. Het doel van de systematische literatuurreview is om een goed beeld te verkrijgen van hoe deze rol er in praktijk uitziet, hoe deze data coaches opgeleid worden en hoe de samenwerking met de schoolleider verloopt. De interviews focussen op hoe de rol van data coaches eruitziet in verschillende, door de experten onderzochte of ontwikkelde, internationale professionaliseringsinitiatieven die specifiek gericht waren op het gebruik van data. De resultaten tonen aan dat de invulling van data coaches verschillend is in de praktijk, maar er zijn ook gelijkenissen. Een aantal data coach profielen zullen toegelicht worden. De data coach is van belang bij de begeleiding en ondersteuning van leerkrachten in het gebruik van data. Mogelijks is er ook een rol weggelegd voor de lerarenopleiding om toekomstige leraren voor te bereiden op het gebruik van data in school- en klaspraktijken of het verwerven van data coachvaardigheden.