Evaluatie impact subsidie voor veilige schoolomgevingen

Abstract

Sinds 2019 kunnen Vlaamse gemeentes bij de Vlaamse overheid een dossier indienen voor het verkrijgen van subsidies ter verbetering van de verkeersveiligheid rondom schoolomgevingen. Van dit subsidieprogramma werd vaak gebruik gemaakt. Op talloze plaatsen werden werken uitgevoerd die een substantiële verbetering van de veiligheidssituatie met zich meebrachten. In 2023 werd door de Vlaamse Overheid een onderzoek opgestart naar de inhoud van dit subsidieprogramma. Het onderzoek heeft (in grote lijnen) als doelstelling om een antwoord te bieden op (i) de beschrijvende kenmerken van het subsidiegebruik, (ii) de ervaren impact van de gesubsidieerde maatregelen op de verkeersveiligheid in de schoolomgevingen en (iii) de subsidieaanpak bij lokale besturen. Het voorliggende rapport is het eindresultaat van dit onderzoek. Om de evaluatie uit te voeren werden de goedgekeurde subsidiedossiers (periode 2019 t.e.m. juli 2022) uitvoerig geanalyseerd en werden deze gekoppeld aan een aantal achtergrondgegevens zoals deze gekend zijn op Vlaams niveau. Ook werd een zeer uitgebreide survey samengesteld met als hoofddoel de subsidiedossiers nader te koppelen aan de waarneming van verschillende stakeholders (ouders, kinderen, omwonenden, scholen en gemeentes) om o.a. een antwoord te kunnen bieden op de gestelde onderzoeksdoelen. Het is in deze dus belangrijk om op te merken dat de beschreven impact in dit rapport vooral het resultaat is van subjectieve waarnemingen/observaties en antwoorden van de diverse stakeholders. De resultaten van de 3 genoemde onderzoeksdoelen worden in de hoofdstukken 3 t.e.m. 5 behandeld. De analyses in hoofdstukken 3 en 4 geven vooral ééndimensionele analyses weer en geven antwoorden op afzonderlijke onderzoeksdoelen of beschrijven ééndimensionele analyses van de bevraging. Hoofdstuk 5 bevat antwoorden op een aantal verbanden die tussen de verschillende delen van het onderzoek konden worden gelegd. Naast dit onderdeel, werden mede op basis van deze onderzoeksresultaten, 7 relevante thema’s (maatregelenfiches) geformuleerd. Deze thema’s werden in de vorm van desk research, diverse plaatsbezoeken en focusgesprekken met lokale stakeholders meer in de diepte bestudeerd. De resultaten zijn terug te vinden in deel 2 (hoofdstukken 6 t/m 13). We hebben in dit deel van het onderzoek naast de inhoudelijke bespreking ook veel situaties gevisualiseerd aan de hand van fotomateriaal dat tijdens de verschillende plaatsbezoeken werd verzameld. Dit deel van het onderzoek kan daarom ook vooral als naslagwerk dienen om een thematisch overzicht te krijgen van de belangrijkste kenmerken, voordelen, nadelen, kansen en bedreigingen van de verschillende maatregelen. In het laatste hoofdstuk nemen we vervolgens al deze analyses samen in diverse inhoudelijke conclusies en aanbevelingen. We stellen hier een reeks verbeteringen voor op verschillende niveaus binnen het subsidieprogramma, variërend van inhoudelijke specificaties en administratieve lasten tot financiële overwegingen en strategische effectevaluaties. We benadrukken de noodzaak van fijnmazige keuzes bij maatregelentypes, het verminderen van administratieve lasten voor gemeentes, het formuleren van duidelijke meetbare doelen, en het aanpassen van de types maatregelen, de uitvoeringstermijn en het gebied waarop de subsidie van toepassing is. Aanbevelingen omvatten ook verdere digitalisering van het aanvraagproces, bevordering van kennisuitwisseling, communicatie naar burgers, een betere participatie van diverse stakeholders en het effectief meten van effecten voor een effectievere, efficiëntere, en participatiegerichte uitvoering van het subsidieprogramma.