Handvaten om casussen te ontwikkelen en hiermee aan de slag te gaan in een casusgeoriënteerde onderwijsbenadering

Abstract

In september 2022 ging de bachelor sociale wetenschappen van start aan UHasselt. Deze opleiding is een unieke bacheloropleiding in Vlaanderen en is broodnodig voor regio Limburg om een braindrain te vermijden en tegemoet te komen aan de verwachtingen en hedendaagse en toekomstige noden van regionale stakeholders op de arbeidsmarkt. Deze bachelor is toekomstgericht, enerzijds omwille van de interdisciplinaire focus op actuele maatschappelijke vraagstukken, meer specifiek op de zogenaamde 'grand challenges' van digitalisering, diversiteit en democratie, bestudeerd vanuit respectievelijk communicatiewetenschappen, sociologie en bestuurskunde. Anderzijds vanwege de specifieke aanpak met casusgeoriënteerd onderwijs in kleine groepen, intensief begeleid door praktijkassistenten en professoren en als orgelpunt van de bachelor, de “community service learning” stage. Dit casusgeoriënteerde onderwijsconcept zorgt voor een evenwicht tussen de academische focus op theorie en de praktijkgerichte toepassing daarvan op situaties uit het echte leven, een vaardigheid die essentieel is op de arbeidsmarkt. Op deze manier stuwt de bacheloropleiding het activerende en competentiegerichte onderwijsconcept van de Universiteit Hasselt, een civic universiteit, naar een hoger niveau. Hoewel casusgeoriënteerd onderwijs een internationaal erkend onderwijsconcept is, ontbreekt een specifieke vertaling van deze aanpak naar het onderwijsdomein van de sociale wetenschappen. Daarom gaf de universiteit de bacheloropleiding sociale wetenschappen de kans om een dergelijke aanpak uit te werken voor haar eigen bacheloropleiding in een IOP-onderzoeksproject (innovatief onderwijsproject), genaamd CASUS. Binnen dit project proberen we een consistente casusgeoriënteerde aanpak te ontwikkelen over de verschillende vakken in de opleiding heen, waarbij we een evenwicht proberen te vinden tussen consistentie en vrijheid voor het toepassen van deze casusgeoriënteerde aanpak voor ieder vak door de verschillende onderwijsteams. Om dit doel te bereiken, bestaat het project uit verschillende werkpakketten. Hierin bestuderen we onder andere de literatuur over casusgeoriënteerd onderwijs, verzamelen we ervaringen van andere opleidingen aan de UHasselt die met cases werken en proberen we de noden van de onderwijsteams met betrekking tot deze onderwijsaanpak te verzamelen. Dit alles zal resulteren in materiaal voor de onderwijsteams zoals sjablonen en richtlijnen over hoe cases te creëren, voorbeelden van cases en training over hoe cases te bouwen en te doceren. Het project zal ook een voorlopige evaluatie omvatten van de casusgeoriënteerde aanpak bij studenten en personeelsleden. Als laatste had het project ook als aanvullend doel om de inzichten uit het project te verspreiden naar andere faculteiten en universiteiten, disseminatie waar dit voorstel ook aan bijdraagt.

In deze praktijkboostsessie leer je de belangrijkste handvaten kennen om met casusgeoriënteerd onderwijs aan de slag te gaan. We vertellen je in een notendop hoe je een casus kan uitwerken, hoe je de studenten hiermee aan de slag kan laten gaan en hoe je hen hierin best kan begeleiden. We constateerden in dit project onder andere dat zowel studenten als leden van de onderwijsteams het belangrijk vinden om over de sessies heen te kunnen variëren met verschillende werkvormen. Casussessies kunnen bijvoorbeeld opgebouwd worden rond een debat, in sommige gevallen ook rond de specifieke aanpak van een wicked problem plaza, een leesgroepdiscussie, een paneldiscussie met externe stakeholders, studentenpresentaties, een extern veldbezoek ... Met dit project proberen we richtlijnen uit te werken voor elk van de genoemde benaderingen - die succesvol lijken te zijn voor het bestuderen van cases in het domein van de sociale wetenschappen - én proberen we de onderwijsteams inspiratie te bieden voor nieuwe, diverse werkvormen die ze in de casussessies kunnen hanteren om de casussen bij de studenten aan te brengen en te bestuderen. Wat ook een van de succesfactoren lijkt te zijn van de casusgerichte aanpak in het sociale wetenschappen programma van de UHasselt zijn de nauwe banden tussen studenten en docenten. Onderwijsassistenten creëren een safe space in de casussessies waar studenten de - soms - gevoelige onderwerpen in de klas kunnen bespreken. De onderwijsassistenten zijn zeer toegankelijk, waardoor studenten al hun zorgen met hen kunnen delen, wat de onderwijsassistenten toelaat om nauwe ondersteuning te bieden, op maat van de diverse behoeften van studenten in het hedendaagse onderwijs en dus met aandacht voor inclusie in de onderwijsaanpak en de onderwijsleeromgeving.