De positie van de Nederlandse taal in het hoger onderwijs: reflectie vanuit het EU-recht

Abstract

Het gebruik van de Engelse taal in het hoger onderwijs neemt almaar toe. Vaak wordt er aangehaald dat internationalisering en verengelsing van het hoger onderwijs nadelige gevolgen kunnen hebben voor de toegankelijkheid, kwaliteit en bekostiging van dit onderwijs. Tegen deze achtergrond werd in Nederland recentelijk het wetsvoorstel 'Internationalisering in Balans' uitgevaardigd door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in navolging van een eerder wetsvoorstel 'Taal en Toegankelijkheid' dat in 2019 werd aangenomen door de Tweede Kamer der Staten-Generaal, beide ter wijziging van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek. In dit artikel wordt besproken of en in welke mate deze wetsvoorstellen, wanneer zij grenzen stellen aan het gebruik van de Engelse taal in het hoger onderwijs, in overeenstemming zijn met het Europese recht dat beperkingen op het vrij verkeer in de Europese Unie in principe verbiedt. I. Inleiding In het hoger onderwijs wordt de Engelse taal steeds meer gebruikt. Waar in 2016/2017 het aandeel Engelstalige wetenschappelijk georiënteerde bacheloropleidingen in Nederland 20 % betrof en het aandeel Engelstalige wetenschappelijk georiënteerde masteropleidingen 70 %, zijn deze cijfers voor 2021/2022 gestegen naar 29 % en 78 %. 1 In Vlaanderen loopt het niet zo'n vaart. De Vlaamse Codex Hoger Onderwijs stelt in artikel II.266, § 1 immers dat anderstalige initiële professioneel en academisch gerichte bacheloropleidingen in beginsel binnen een maximumpercentage van 9 % kunnen worden aangeboden, berekend op het gehele aanbod van zulke opleidingen. 2 Voor anderstalige initiële masteropleidingen werd een percentage van 35 % vastgelegd, berekend op alle initiële masteropleidingen.