Processen-verbaal in de procedure van gerechtelijke vereffening en verdeling

Abstract

De procedure van gerechtelijke vereffening en verdeling is een specifieke rechts-pleging, waarbij een centrale rol is weggelegd voor de notaris-vereffenaar. Als gerechtelijke opdrachthouder moet de notaris-vereffenaar van alle cruciale fases of onderdelen van deze procedure (opening van de werkzaamheden, boe-delbeschrijving, bezwaren tegen de staat van vereffening …) een schriftelijke neerslag opstellen, zo schrijft de wetgever voor. Dit gebeurt telkens in een proces-verbaal, dat strekt tot bewijs van de uitvoering en van de regelmatigheid van de gevolgde procedure. De processen-verbaal leveren tevens bewijs van de inhoud van de onderscheiden verrichtingen, aan de hand van de zintuiglijke waarnemingen door de notaris-vereffenaar over de verklaringen van de partijen en over de gebeurtenissen ter gelegenheid van de onderscheiden bijeenkomsten. De proces-verbaalakte kent een aantal specifieke eigenschappen (kwalificatie als proceshandeling, ambtsverleningsplicht inzake de redactie ervan, authen-tieke bewijskracht, uitvoerbare kracht, onderworpenheid aan de Taalwet in Gerechtszaken, het termijngebonden en kennisgevingsplichtig karakter…) en onderscheidt zich van de partijakte. Uitzonderlijk zal een proces-verbaalakte tegelijk ook kwalificeren als partijakte (met name bij deelakkoorden en indien de staat van vereffening geen voorwerp uitmaakt van bezwaren van de partijen). In deze bijdrage wordt ten slotte ook de stelling ontwikkeld dat niets belet dat de notaris-vereffenaar, naast de redactie van de processen-verbaal die de wetgever expliciet voorziet en benoemt in het Gerechtelijk Wetboek, ook "onbenoemde" processen-verbaal opstelt van alle belangrijke procedurele feiten die plaatsvin-den in de loop van de procedure. Inhoudsopgave I. De notaris-vereffenaar als spilfiguur en penhouder 358 II. De dominantie van het geschrift in de civiele rechtspleging 359 III. De redactieplicht van de notaris-vereffenaar inzake processen-verbaal 359 IV. Het proces-verbaal: (poging tot) definitie 360 V. Kenmerken van het notarieel proces-verbaal in de procedure van gerechtelijke vereffe-ning en verdeling 360 VI. Benoemde vs. onbenoemde processen-verbaal 371 VII. Onbenoemde processen-verbaal: een proeve van overzicht 373