Omgeving en leefstijfactoren: al vroeg in het leven van invloed op telomeerlengte

Abstract

Telomeren zij n de beschermende uiteinden van chromosomen en nemen in lengte af naarmate we verouderen. Telomeren zij n een indicator voor de gevoeligheid om ouderdomsgerelateerde ziekten te ontwikkelen. Verschillen in telomeerlengtes worden voornamelij k verklaard door een complex samen-spel van genetische, leefstij l-en omgevingsfactoren. Eerdere studies toonden aan dat een gezonde leefstij l belangrij k is in termen van ziektepreventie. Recent onderzoek toont aan dat leefstij l ook in verband wordt gebracht met essentiële biologische processen die betrokken zij n bij veroudering, zoals telomeerverkorting. Dit kan gedeeltelij k verklaren waarom er een verband is tussen leefstij l en ontwik-keling van ziekten. Dit benadrukt dat een gezonde leefstij l niet alleen direct bij draagt aan het voorkomen van ziekten, maar ook indirect via biologische processen die de veroudering reguleren en daarbij de gevoeligheid voor het ontstaan van ziekte verminderen. Deze omgevings-en leefstij lfactoren kunnen al voor de geboorte aanzienlij k invloed uitoefenen op de variatie in telomeerlengte bij pasgeborenen. Hoewel bij de geboorte ieder kind even oud is, is dat niet zo als we kij ken naar de biologische leeftij d op basis van de lengte van de telomeren. Met andere woorden, de lengte van de telomeren bij de geboorte vormt één van de mechanismen die verschillen in veroudering en ziektegevoeligheid gedurende het le-ven mee bepalen. Dit benadrukt het belang van een gezonde leefstij l en omgeving voor het bevorderen van een lang en gezond leven vanaf de preconceptie, niet alleen voor onszelf, maar ook voor toekomstige generaties. (NED TIJ DSCHR LEEFSTIJ LGENEESKD 2025;3(2):69-75) 1 PhD-student, 2 hoogleraar faculteit Wetenschappen, 3 gast FWO postdoctoraal onderzoeker, 4 Centrum voor Milieukunde, Universiteit Hasselt, Hasselt, België, 5 departement Maatschappelij ke Gezondheidszorg en Eerstelij nszorg, KU Leuven, Leuven, België. Correspondentie graag richten aan: dhr. prof. dr. T.S. Nawrot, Universiteit Hasselt, Centrum voor Milieukunde, Agoralaan gebouw D, 3590 Diepenbeek, België, tel: +32 490 57 70 13, e-mailadres: tim.nawrot@uhasselt.be Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: D.S. Martens is houder van een postdoctoraatbeurs bij het Fonds Wetenschap-pelij k Onderzoek-Vlaanderen (FWO 12X9623N). Trefwoorden: gezondheid, leefstij lfactoren, preventie, telomeerlengte, veroudering.