Noot – De relativiteit van de uitputtingsvereiste in het kader van de zaak der wegen

Abstract

B. Gemeentewegen bij de Vlaamse regering moet worden aangemerkt als een dergelijke beroepsmogelijkheid die-in beginsel-door een belanghebbende moet worden aangewend opdat hij zich ontvankelijk tot de Raad van State kan richten. 14.2. Dit kan evenwel niet onverkort worden toegepast wanneer in concreto moet worden vastgesteld dat door het handelen van het bestuur zelf het bestuurlijk beroep niet de vereiste effectiviteit kon hebben, wat te dezen-zoals hierna zal blijken-het geval is. 15. Terecht wijst verzoekster erop dat de verwerende partij op geen enkele wijze enige kennisgeving heeft gedaan van de bestuurlijke beroepsmogelijkheid tegen de gemeente-raadsbeslissing van 28 juni 2022. 16. Nochtans bepaalt artikel 18, tweede lid, van het ge-meentewegendecreet dat, indien de reguliere procedure wordt gevolgd, een specifieke kennisgeving moet gebeuren aan "iedereen die in het kader van het openbaar onderzoek een standpunt, opmerking of bezwaar heeft ingediend". De uitdrukkelijke bedoeling van de decreetgever om een gelijke rechtsbescherming te garanderen, ongeacht of gebruik wordt gemaakt van de reguliere procedure of de afwijkingsmoge-lijkheid, brengt met zich mee dat in het laatste geval een gelijkwaardige kennisgeving moet gebeuren. 17. Wanneer een bestuurlijke beslissing ter kennis moet worden gebracht, dient ook melding te worden gemaakt van de beroepsmogelijkheden. 18. Doordat de verwerende partij het bestreden gemeente-raadsbesluit niet aan verzoekster heeft ter kennis gebracht mét melding van de (bestuurlijke) beroepsmogelijkheden tegen die specifieke beslissing over de zaak van de wegen, is de verwerende partij tekortgekomen aan de op haar rus-tende verplichtingen. 19. Door haar onwettige handelswijze heeft de verwerende partij te dezen de effectiviteit van de beroepsmogelijkheid bij de Vlaamse regering beslissend ondergraven. (…) Noot-De relativiteit van de uitputtingsver-eiste in het kader van de zaak der wegen De feiten De bestreden beslissing waarover de Raad van State zich in dit arrest heeft gebogen, betreft het besluit van 28 juni 2022 van de gemeenteraad van Erpe-Mere betreffende de goedkeuring van de zaak der wegen en het rooilijnplan toestemming voor de aanleg van een fietspad in landbouwgebied dat zal fungeren als verbindingsweg tussen twee bestaande gemeente-wegen. Concreet gebeurde de goedkeuring middels de aflevering van een omgevingsvergunning. Het 1. Over de vereiste dat het administratief beroep op ontvankelijke wijze werd uitgeput, zie bv. VAN LERSBERGHE P., 'Het georganiseerd administratief beroep als toelaatbaarheidsvoorwaarde van de rechtsvordering' , noot onder Rb. Brussel 2 januari 2004, RABG 2005, p. 817. 2. RvS 22 december 2022, 255.364 3. VERMEIRE N., 'Geen shortcut mogelijk bij de bekendmaking van de beslissing over de zaak der wegen' , noot onder RvS 17 januari 2023, nr. 255.504, STORM 2023, afl. 1, 12. 4. RvS 29 juni 1998, 74.704; RvS 22 april 1999, 79.873. gemeenteraadsbesluit kaderde met andere woorden in de geïntegreerde procedure, vervat in artikel 12, § 2 van het Decreet houdende de gemeentewegen van 12 augustus 2019 (hierna "Gemeentewegendecreet"). De verzoekster is actief als landbouwer in de omge-ving. Ze diende tijdens het openbaar onderzoek een bezwaar in. Na de goedkeuring van de vergunnings-aanvraag door de gemeenteraad, wendt zij zich recht-streeks tot de Raad van State door middel van een an-nulatieverzoek. De uitputtingsvereiste en het Gemeentewegende-creet Het arrest gaat in op een van de basisprincipes van rechtsbescherming ten aanzien van overheidsoptre-den: wie een jurisdictioneel beroep wenst in te stel-len tegen een administratieve rechtshandeling, kan dit pas doen nadat de mogelijkheid tot het instellen van een georganiseerd beroep op ontvankelijke wijze werd uitgeput. 1 Deze uitputtingsvereiste vormt een wezenskenmerk van het georganiseerd administratief beroep, zo blijkt uit de vaste rechtspraak van de Raad van State. 2 Het georganiseerd administratief beroep stelt de burger in de gelegenheid om reeds op het ad-ministratieve niveau zijn (on)gelijk te halen en kan daarom als een belangrijk onderdeel van de rechts-bescherming van burgers worden gezien. 3 Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze beroepsmogelijkheid zich opdringt. Om op ontvankelijke wijze een juris-dictioneel beroep in te stellen, volstaat het met andere woorden dat de bestreden bestuurshandeling niet meer vatbaar is voor een georganiseerd administratief beroep. 4 Hieruit volgt dat het verzoek in casu onontvankelijk dient te worden verklaard, aldus de vergunningver-lenende gemeente. Artikel 31/1 van het decreet van 25 april 2104 betreffende de omgevingsvergunning (hierna "Omgevingsvergunningendecreet") bepaalt immers dat tegen een beslissing over de zaak der we-gen een georganiseerd administratief beroep open-staat bij de Vlaamse Regering. Rekening houdend met de uitputtingsvereiste, had de verzoekster volgens de vergunningverlenende overheid voorafgaandelijk aan het beroep bij de Raad van State-op ontvankelijke wijze-beroep moeten aantekenen bij de Vlaamse Re-gering. De verzoekster wijst er echter op dat de verwerende partij (aan haar) geen kennis heeft gegeven van de bestuurlijke beroepsmogelijkheid tegen het bestreden gemeenteraadsbesluit. Op deze manier heeft de verwerende partij de effectiviteit van het bestuurlijk Wolters Kluwer-Tijdschrift voor gemeenterecht T.Gem. 2025/2-115