Maatwerk bij bewindvoering bekeken vanuit nationaal en mensenrechtelijk perspectief (noot bij het arrest van het Hof van Cassatie d.d. 9 september 2024)

Abstract

De wet van 17 maart 2013 voerde een uniform beschermingsstatuut in voor kwetsbare volwassenen en beoogde een verschuiving van bescherming naar autonomie, in overeenstemming met het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Artikel 12 van dit verdrag verlangt dat ondersteunende besluitvorming vervangende besluitvorming vervangt, terwijl artikel 8 EVRM, dat het recht op eerbiediging van het privé- en familieleven waarborgt, vereist dat elke beperking van handelingsbekwaamheid noodzakelijk, proportioneel en subsidiair is. In het besproken arrest verduidelijkte het Hof van Cassatie dat de overgang van een buitengerechtelijke naar een gerechtelijke bescherming het mandaat van de vertrouwenspersoon niet automatisch beëindigt: de vrederechter moet nagaan of voortzetting in het belang van de betrokkene is. Hoewel de wet van 2013 de beginselen van maatwerk, proportionaliteit en subsidiariteit wettelijk verankert, blijft hun toepassing in de praktijk beperkt. Een sterkere focus op maatwerk en de vertrouwenspersoon is nodig om het Belgische stelsel beter af te stemmen op autonomie en participatie.