Bankfinanciering van Belgische KMO's: een empirisch onderzoek naar kredietrantsoenering en waarborgverlening

Abstract

... Naast de wens tot inperking van het risico kan zowel de rentabilisering van de kredietverlening, als de consolidatiegolf in het bankwezen en de invoering van de Basel II akkoorden een negatieve impact hebben op de kredietverlening aan KMO's of met andere woorden aanleiding geven tot een verhoogde 'kredietrantsoenering'. Het probleem voor KMO's stelt zich dus indien deze financiële instellingen, niet !anger of in mindere mate hun rol als kredietverschaffer (wensen te) vervullen en er kredietrantsoenering ontstaat. In dit proefschrift gaan we na in welke mate Belgische KMO's geconfronteerd worden met kredietrantsoenering. Naast het probleem inzake kredietschaarste dat regelmatig door KMO's wordt aangeklaagd, blijkt ook de vraag naar waarborgen door banken een doorn in het oog bij de ondernemers. Zoals aangegeven zal warden in dit proefschrift kunnen waarborgen, vanuit theoretisch oogpunt, een oplossing bieden voor kredietrantsoenering. In tegenstelling tot de talrijke studies inzake relatiebankieren als mogelijke oplossing voor kredietrantsoenering, is het onderzoek in het domein van de waarborgverlening beperkt. Nochtans maken waarborgen een belangrijk onderdeel uit van de kredietovereenkomst. Het bieden van waarborgen als voorwaarde tot kredietverlening wordt vaak als probleem ervaren door KMO's. Zakelijke waarborgen volstaan vaak niet: heel wat ondernemers moeten persoonlijke waarborgen bieden alvorens een bankkrediet te verkrijgen (UNIZO enquête 2001, 2004). Er is dan niet langer sprake van een scheiding tussen het privébezit van de ondernemer enerzijds en de onderneming anderzijds. Hierdoor strekt het risico voor de eigenaar van de KMO zich verder uit dan enkel het falen van de KMO. Aangezien KMO's in sterke mate afhankelijk zijn van bankfinanciering als externe financieringsbron, warden de KMO's geconfronteerd met een dilemma: het bekomen van bankfinanciering of het minimaliseren van de persoonlijke risico's die verbonden zijn aan het bezitten van een eigen onderneming. In dit proefschrift wordt nagegaan wat de determinanten zijn van het al dan niet vragen van zakelijke en/of persoonlijke waarborgen bij kredietverlening door banken. ...