A computational model to assess the impact of policy measures on traffic safety in Flanders: Theoretical concepts and application

Abstract

In dit rapport beschrijven we de ontwikkeling van een rekenmodel dat het effect van beleidsmaatregelen op verkeersveiligheid op het regionale niveau bepaalt en de kosten en baten hiervan vergelijkt om aldus een goede selectie van maatregelen te maken. De belangrijkste fasen in het model zijn de referentiesituatie, de baseline prognose, de maatregel prognose, de besparingen en de kosten-batenanalyse. De referentiesituatie beschrijft de huidige verkeer- en veiligheidprestatie. In de baseline prognose wordt de toekomstige verandering in verkeerprestatie (blootstelling) en in het autonome risico in rekening gebracht. De maatregel prognose fase beschrijft de situatie nadat maatregelen doorgevoerd zijn. Het verschil tussen de baseline en de maatregel prognose bepaalt dan het aantal ongevallen of slachtoffers die bespaard werden door de invoering van een bepaalde (set van) maatregel(en). In de kosten-batenanalyse tot slot wordt nagegaan of de baten van een maatregel de kost ervan overstijgen. Deze analyse helpt om maatregelen met een verschillende levensduur te vergelijken en een keuze te maken tussen mogelijke maatregelsets. Het model heeft betrekking op verschillende weg- en kruispuntcategorieën in de regio, maar de illustratie in dit rapport gebeurt voor één bepaalde wegcategorie (namelijk autosnelwegen). Het model focust op ontwikkelingen in de toekomst waarbij het effect van maatregelen toegepast op de gehele regio of op enkele locaties wordt gekwantificeerd. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen regionale en lokale maatregelen waarbij regionale maatregelen worden geacht een invloed te hebben op het niveau van verkeersveiligheid in de hele regio en lokale maatregelen enkel op de locatie(s) waarop ze werden toegepast. Bij de ontwikkeling van het model werden verschillende sets van maatregelen getest. Daarnaast werd rekening gehouden met een aantal belangrijke ontwikkelingen waarop de eindgebruiker van het model geen invloed heeft, zoals de groei in blootstelling en de verandering in het autonome risico. De verandering in het autonome risico is te wijten aan het collectieve leerproces gestuurd door de toegenomen kennis van het verkeersveiligheidsprobleem, de voortdurende verbetering van de prestatie van het transportsysteem, beter uitgeruste voertuigen en wegen, een verbeterde educatie, en inspanningen op vlak van wetgeving en handhaving. Toekomstige veranderingen in blootstelling worden vervat in groeiscenario’s. In het rapport worden twee groeiscenario’s (GS1 en GS2) bestudeerd voor de periode 2005-2030. Daarenboven wordt de methodologie geïllustreerd aan de hand van een gevalstudie uitgewerkt op autosnelwegen in Vlaanderen voor een periode van vier jaar (2003-2006). Het aantal bespaarde slachtoffers gedurende deze periode wordt bepaald rekening houdende met de algemene ontwikkelingen (de groei in blootstelling en de verandering in het autonome risico). De kosten-batenanalyse wordt enkel theoretisch behandeld en niet geïllustreerd in dit rapport omdat het doel van deze eerste analyse het bepalen van de effectiviteit van maatregelen in termen van het aantal bespaarde slachtoffers is. Het model dat ontwikkeld wordt, biedt de gebruiker inzicht in de impact van verschillende regionale en lokale maatregelen toegepast op een bepaald tijdstip. Dit rapport beschrijft de methodologie van het rekenmodel en de eerste illustratieve resultaten. In de toekomst zal het model verbeterd worden door onder andere de afhankelijkheid tussen maatregelen te beschouwen. Ook zal een sensitiviteitanalyse uitgevoerd worden en zullen de meest onveilige plaatsen in de regio gevisualiseerd worden door middel van het linken met een geografisch informatiesysteem.