Quality management in local mobility policymaking: a multi-stakeholder approach to excellence: Follow-up Report

Abstract

Verkeers(on)veiligheid vormt een van de grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid in onze huidige samenleving. Desalniettemin moeten we vaststellen dat het voeren van een mobiliteitsbeleid bij vele lokale besturen in Vlaanderen een sterk ad hoc karakter vertoont, ondanks de goedbedoelde en veelvuldige inspanningen van gemotiveerde en toegewijde ambtenaren. Het innovatieve instrument dat in het kader van dit onderzoek gegenereerd werd, is erop gericht om de lokale overheden de mogelijkheid te bieden om zichzelf, de organisatie van hun mobiliteitsbeleid en hun realisaties met betrekking tot het verbeteren van de verkeersveiligheid op een vrij eenvoudige, maar wetenschappelijk onderbouwde manier te beoordelen. Als referentiekader voor de ontwikkeling van deze tool werden de algemeen aanvaarde principes van de Integrale Kwaliteitszorg (IKZ) gebruikt. De primaire doelstellingen van het instrument bestaan erin om een grondig inzicht te verwerven in de huidige gemeentelijke beleidsvorming inzake mobiliteit op vlak van een aantal geselecteerde essentiële strategische beleidsdomeinen, om te wijzen op de potentiële voordelen van IKZ voor lokale overheden, om de gemeentelijke beleidsmakers toe te laten om hun dagelijkse activiteiten vanuit een meer integraal perspectief te bekijken, om de samenwerking tussen belanghebbenden te verbeteren en om de betrokken actoren te voorzien van een uitgebreide ondersteuning en begeleiding bij het uitvoeren van hun functie. De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat een objectieve opvolging van de prestaties en realisaties in het Vlaamse (mobiliteits)beleid verre van gemeengoed is. Bovendien is duidelijk geworden dat zogenaamde ‘zachte’ beleidsmaatregelen inzake verkeersveiligheid (zoals sensibilisatie en educatie) op gemeentelijk vlak erg weinig aan bod komen, terwijl de beleidsverantwoordelijken het vrij goed blijken te doen wanneer het gaat over het identificeren van de behoeften van gebruikers en bewoners. Een belangrijke uitdaging waarvoor het gemeentelijke mobiliteitsbeleid in Vlaanderen staat, is het opzetten van een raamwerk voor de structurele uitwisseling van gegevens en informatie. Uit dit onderzoek is verder gebleken dat het mobiliteitsbeleid sterk budgetgedreven is. Dit heeft tot gevolg dat vooral gesubsidieerde (cf. mobiliteitsconvenants) en sterk zichtbare projecten worden ondernomen en dat structurele initiatieven die zich voornamelijk achter de schermen afspelen minder populair zijn. De hogere overheid kan hierin een voorname rol opnemen door de lokale actoren door een gerichte middelenallocatie in de richting van een waarachtig duurzaam mobiliteitsbeleid met aandacht voor de economische belangen, de mens én het milieu. Samenwerking tussen de verschillende actoren die op het lokale niveau betrokken zijn bij het mobiliteitsbeleid en een structurele uitwisseling van gegevens met de hogere overheid zijn essentiële voorwaarden voor de uitwerking van een doorgedreven mobiliteitsbeleid op lange termijn. Waarachtig toegewijde en gemotiveerde medewerkers met een open geest en continuïteit in de beleidslijnen zijn sleutelfactoren om te kunnen werken aan een veiliger mobiliteitsbeleid op lokaal niveau. Het is hierbij belangrijk om te beseffen dat we niet aan elke gemeentelijke administratie meteen de allerhoogste normen moeten opleggen. Voortdurend het eigen beleid in vraag stellen en actief op zoek gaan naar verbetermogelijkheden vraagt veel inzet, energie en middelen, maar het is essentieel om ook aan de komende generaties een veilige mobiliteitsomgeving te kunnen aanbieden.