Voorrangsgedrag en veiligheid op fietsoversteekplaatsen op bypasses: De invloed van de voorrangsregeling

Abstract

Bypasses bij verkeerslichtengeregelde kruispunten zijn een ingreep om de verkeersdoorstroming te verbeteren, aangezien rechts afslaand verkeer de verkeerslichten kan vermijden en enkel volledig dient te stoppen wanneer dit noodzakelijk is. Vaak zijn hierop oversteekvoorzieningen voor voetgangers en (brom)fietsers voorzien. De internationale literatuur toont aan dat bypasses de algehele veiligheid verhogen, maar suggereert dat er met betrekking tot kwetsbare weggebruikers verhoogde veiligheidsrisico’s bestaan: bestuurders van motorvoertuigen focussen voornamelijk op andere motorvoertuigen en letten minder op de eventuele aanwezigheid van (brom)fietsers en voetgangers. In Vlaanderen bestaan er geen harde richtlijnen voor het ontwerp van bypasses en de bijbehorende fietsoversteekplaatsen, wat geresulteerd heeft in een verscheidenheid aan toepassingen. De meest voorkomende vorm van bypass-ontwerp heeft een fietsoversteek voorziening centraal op de bypass, waarop fietsers in beide richtingen kunnen oversteken. Met betrekking tot de voorrangsregeling is er echter geen uniformiteit, wat kan leiden tot onduidelijke en verwarrende situaties. Daarom wordt in dit onderzoek getracht een beter inzicht te verkrijgen in de manier waarop het interactieproces tussen (brom)fietsers en bestuurders van motorvoertuigen op bypasses verloopt. Bijkomend wordt er een verkeersveiligheidsanalyse uitgevoerd, waarbij de invloed van de voorrangsregeling op de veiligheid van de fietsers wordt getoetst. Ook werd gekeken naar de invloed van de aanwezigheid van een zebrapad op de veiligheid van fietsers, maar geen significante effect kon gevonden worden. Vier locaties in de provincies Antwerpen en Limburg werden geselecteerd voor een week continue video observatie. Op twee locaties waren de fietsers in de voorrang, op de andere twee de bestuurders van motorvoertuigen. In totaal werden 1366 interacties geanalyseerd.