De professional van de toekomst in de circulaire economie

Abstract

Vlaanderen ziet de transitie naar een circulaire economie als één van de mogelijke oplossingen voor de toenemende druk op het klimaat en op de voorraad aan natuurlijke grondstoffen. In een circulaire economie worden reststoffen zo-veel mogelijk herbruikt en probeert men tijdens de productie zo weinig mogelijk de natuurlijke omgeving te belasten. Dit kan onder andere be-reikt worden door long-lasting design, onder-houd, reparatie, hergebruik, recyclage enzo-voorts. Sommige onderzoeken voorspellen dat een transitie naar een circulaire economie ook een netto-job winst teweeg zou brengen. Al be-staat hierover echter geen eenduidige consensus. Wat wel zeker is, is dat voor een transitie naar een circulaire economie voldoende compe-tente arbeidskrachten nodig zijn. Onderwijs en opleiding zal ervoor moeten zorgen dat er vol-doende mensen met de juiste vaardigheden zijn. Maar over welke competenties moeten deze (toekomstige) werknemers van de circu-laire economie dan beschikken? Om deze vraag te kunnen beantwoorden werd onderzoek uitge-voerd binnen de vakgroep milieu-economie (on-derdeel van het CMK) in het kader van het On-derzoekscentrum Regioanalyse (ORA) van de Universiteit Hasselt. 1. OPZET ONDERZOEK Om te achterhalen welke competenties relevant zijn binnen een circulaire economie werden zo-wel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeks-methoden gebruikt. Eerst werd wetenschappe-lijke literatuur onderzocht om een inventaris te kunnen maken van potentieel relevante compe-tenties. Vervolgens werden experten (o.a. afge-vaardigden van circulaire bedrijven, van sector-federatie Go4Circle en uit het beleidsveld) be-vraagd tijdens een focusgroep om op die manier een eerste selectie te kunnen maken. De com-petenties worden binnen dit onderzoek inge-deeld in drie categorieën. De indeling in deze drie categorieën is gebaseerd op eerder onder-zoek m.b.t. de competenties voor een biobased economy. Technische competenties kunnen bin-nen dit onderzoek omschreven worden als ken-nis over de werkingsprincipes van state-of-the-art technologieën voor de circulaire economie. Valorisatiecompetenties omvatten alle compe-tenties die nodig zijn om technische en inhou-delijke kennis effectief om te vormen tot waar-decreatie. Transversale competenties tot slot zijn niet toe te wijzen aan één bepaald domein maar vormen belangrijke sleutelcompetenties zoals levenslang leren, creativiteit, zin voor ver-antwoordelijkheid en initiatief, enzovoorts. Het tweede deel van dit onderzoek was kwanti-tatief van aard. Op basis van de resultaten uit de focusgroep werd een enquête opgesteld die ingevuld werd door verschillende bedrijven in Vlaanderen die reeds circulair ondernemen of de eerste stappen hier naartoe willen zetten. Er werd gekozen voor voluntary response sampling waarbij de enquête werd verspreid met behulp van verschillende instellingen en organi-saties zoals Go4Circle, Valipac, Agoria, … Daar-naast werd de enquête ook verspreid via mail binnen een eigen database aan contacten en werden bedrijven bevraagd tijdens de G-Stic conferentie. Via een Best-worst scaling taak in de enquête werd er onder meer getracht om een ranking te bekomen van de meest naar de minst relevante competenties binnen een circu-laire economie. Er waren dertig volledig inge-vulde vragenlijsten waarvan 17 ingevuld zijn door Limburgse bedrijven.