De impact van een incrementele en iteratieve onderwijsmethode op het leerproces en de motivatie van studenten

Abstract

Deze paper beschrijft de incrementele en iteratieve onderwijsmethode van het opleidingsonderdeel Human-AI Interaction in de master informatica aan UHasselt. Centraal staat de ontwikkeling van vaardigheden, met name het toepassen van wat studenten geleerd hebben en de motivering van hun keuzes. De onderwijsmethode bestaat uit een aantal hoorcolleges, vijf groepsopdrachten met feedbackmomenten en pass/fail beoordeling en een individueel project. Er waren geen strikte deadlines of een traditioneel examen. Bij een pass op elke groepsopdracht, krijgen studenten een 12/20 als score. Dit wisten ze voor de start van de examenperiode. Daarna konden de studenten ervoor kiezen om een individueel project te maken voor de overige 8/20 punten. Tijdens wekelijkse feedbackmomenten bespraken de studenten de groepsopdrachten met het onderwijsteam, waarop de pass/fail beoordeling werd gebaseerd. Bij een fail kregen studenten feedback over hoe ze de opdrachten konden verbeteren. De feedback werd gepersonaliseerd op basis van de prestaties en evoluties van elke studentengroep. De studenten konden elke groepsopdracht meermaals itereren en indienen om te groeien tot een pass.

De onderwijsmethode is gebaseerd op inzichten uit het High Impact Learning that Lasts-model (HILL-model), beheersingsleren en de zelfdeterminatietheorie. De zeven bouwstenen van het HILL-model, en vooral assessment for learning en assessment as learning (Dochy & Segers, 2018), zijn zichtbaar in de onderwijsmethode. Ook aspecten van het beheersingsleren zijn herkenbaar (Garner, Denny, & Luxton-Reilly, 2019), zoals de mogelijkheid om groepsopdrachten steeds te verbeteren. Hierdoor verwachten we een positief effect van de onderwijsmethode op het leerproces van studenten. Vertrekkende vanuit de zelfdeterminatietheorie en de drie basisbehoeften voor motivatie, namelijk autonomie, verbondenheid en competentie, zijn er ook elementen aanwezig die de motivatie van studenten positief kunnen beïnvloeden (Deci & Ryan, 1980; 2008).

Dit leidde tot volgende onderzoeksvragen: 1. Wat is het effect van de onderwijsmethode op het leerproces van studenten? 2. Wat is het effect van de onderwijsmethode op de motivatie van studenten?

Na afloop van het opleidingsonderdeel vroegen we alle studenten om een enquête in te vullen. De enquête is gebaseerd op het theoretisch kader en bevatte vragen met een Likertschaal van 1 tot en met 5. De enquête werd ingevuld door 20 van de 24 studenten.

Uit de resultaten blijkt dat er een verschil was in de voorkennis van studenten, hoewel dit volgens de studenten geen duidelijk effect had op hun resultaten op het opleidingsonderdeel. De studenten rapporteren positieve effecten van de onderwijsmethode op hun eigen leerproces. Vooral de incrementele en iteratieve aanpak van de groepsopdrachten en het feit dat studenten wisten of ze geslaagd waren voor het opleidingsonderdeel voor de start van de examenperiode worden positief onthaald. Daarnaast geven de studenten positieve effecten op hun motivatie aan. Uit de enquête blijkt ook dat de meeste studenten gemotiveerd waren om aan het individueel project te werken. Alle studenten vermelden dat de onderwijsmethode aansluit bij de manier waarop ze graag leren en voor minder druk zorgt in vergelijking met een traditionele onderwijsmethode.

Uit de resultaten van de enquête blijkt dus dat deze onderwijsmethode een positieve invloed heeft op het leerproces en de motivatie van studenten. Dit kan verklaard worden uit het theoretisch kader waarin aspecten van het HILL-model, beheersingsleren en de zelfdeterminatietheorie gecombineerd zijn. Daarnaast zijn er twee opvallende resultaten. Als eerste geven studenten aan dat hun voorkennis geen duidelijk effect had op hun resultaten. Dit kan mogelijks verklaard worden door de gepersonaliseerde feedback door het onderwijsteam. Als tweede vermelden studenten dat ze minder druk ervaren in vergelijking met een meer traditionele onderwijsmethode, hoewel ze waarschijnlijk veel tijd besteden aan de groepsopdrachten. Een mogelijke verklaring is dat strikte deadlines en traditionele examens meer stress en werkdruk genereren voor studenten. In de toekomst is het interessant om deze resultaten diepgaander te onderzoeken, bijvoorbeeld via open vragen in de enquête of een focusgroep. Ook een vergelijking van deze resultaten over meerdere jaren kan interessante inzichten opleveren. Verder zou het interessant zijn om de retentie over tijd van deze onderwijsmethode te onderzoeken. De onderwijsmethode lijkt vooral interessant voor opleidingsonderdelen die gericht zijn op het ontwikkelen van vaardigheden.