Rijsimulatoronderzoek naar het effect op de verkeersveiligheid van vrij programmeerbare verlichte borden (VPVB)

Abstract

nde locatie (41 m en 65 m ten opzichte van een voetgangersoversteek). De scenario’s werden in een gerandomiseerde volgorde aan de proefpersonen aangeboden. Scenario’s waarin een VPVB aanwezig was, leidde tot een hogere nadersnelheid van de aandachtsverhogende locatie en de minimale nadersnelheid werd later bereikt (dichter bij de aandachtsverhogende locatie). Een weergavetijd van 3 s leidde tot de hoogste nadersnelheid. Vermits de laagste snelheid later werd bereikt indien er een VPVB aanwezig was, is de kans op een aanrijding groter en is de kans op een ernstige afloop ook groter. Hogere snelheden genereren immers een hogere botsimpact bij een ongeval, waarbij de kans op zwaargewonden en/of doden stijgt. De aanwezigheid van een VPVB en de manipulatie van weergavetijd en afstand van VPVB ten opzichte van de voetgangersoversteek, hadden geen significante invloed op de standaardafwijking van de laterale positie (SDLP). Er was echter een indicatie dat er een hogere SDLP is wanneer er een VPVB is geplaatst terwijl een kleine SDLP in de literatuur als meer verkeersveilig wordt beschouwd. De eerste keer dat een voetganger overstak in het overgangsgebied naar de bebouwde kom (verrassingseffect) was de reactietijd ten opzichte van de overstekende voetganger hoger wanneer er een VPVB aanwezig was. Bijkomend was er een indicatie dat men vaker niet stopte voor de overstekende voetganger als er een VPVB aanwezig was dat op 41 m van de oversteek stond en waarbij de boodschap om de 3 s veranderde. Op basis van de kijkdata kan besloten worden dat een hoge wisselfrequentie van de boodschap op een VPVB tot meer oogsprongen leidde. Een korte weergavetijd van de boodschap leidde met andere woorden tot meer oogblikken naar het bord. De totale duurtijd van de oogblikken op het VPVB was voor geen enkele weergavetijd hoger dan 2 s wat als veiligheidsgrens geldt. Er kan dus besloten worden dat men er slechts korte tijd naar kijkt. Er zijn echter meer oogblikken weg van de rijweg, dus een VPVB (met korte weergavetijd) zorgt toch voor een onveilig kijkgedrag (hoewel die oogblikken telkens minder dan 2 s duren). De overgrote meerderheid (89%) van de proefpersonen vond dat LED-reclameborden in de werkelijkheid voor afleiding zorgen en 40% gaf mondeling aan dat een LED-reclamepaneel in de praktijk al eens geleid heeft tot een gevaarlijke wegsituatie. De NASA Task Load Index toonde aan dat de aanwezigheid van een VPVB leidde tot een significant hogere eigen inschatting van mentale belasting van de rijtaak en tot een lagere inschatting van de eigen waardering van de mate van succes van de rijtaak. Er kan besloten worden dat afhankelijk van de locatie een VPVB wel of niet toegelaten kan worden. Op basis van de resultaten is het duidelijk dat een VPVB een nadelige invloed heeft op het rij- en kijkgedrag. Het blijkt dat een VPVB met een weergavetijd van 3 s het meest nadelige effect heeft waardoor dit beter niet wordt geplaatst. Bijkomend dient een VPBV ook niet te kort bij een aandachtsverhogende situatie te staan. In dit onderzoek is enkel naar een stroomopwaartse afstand van 41 en 65 m gekeken waardoor op basis van deze studie wordt aanbevolen om als minimumafstand 65 m te voorzien. Veiligheidshalve kan er best een marge worden gehanteerd waardoor een stroomopwaartse afstand van 100 m ten opzichte van een aandachtsverhogende situatie naar voor wordt geschoven als grenswaarde.